Zomer begonnen: het is de langste dag van het jaar

Het is zover, de zomer is nu officieel begonnen. Vandaag om 16:58 uur vond de zomerzonnewende plaats. Dit betekent dat de zon vandaag de hoogste stand boven de horizon bereikt en de dag het langst duurt.

Sterrenkundigen houden de langste dag van het jaar aan als datum waarop de zomer start. Deze datum varieert door de jaren heen en wordt bepaald door het moment dat de zon loodrecht boven de Kreeftskeerkring, op het noordelijk halfrond, staat. De zon staat dan het dichtste bij ons. Soms is dit al op 20 juni het geval, maar meestal op 21 juni. De astronomische zomer duurt vervolgens tot 22 of 23 september.

Voor weerkundigen begint de zomer standaard al op 1 juni. Waarom dat zo is lees je in het artikel: Is het nu zomer of lente?

Langste dag van het jaar duurt 16,5-17 uur

Op de langste dag van het jaar is de zon in het midden van het land 16 uur en 45 minuten boven de horizon. De zon komt die dag op om 5:20 uur en gaat om 22:04 uur onder. Het is echter nog veel langer licht. Al om 4:30 uur ’s ochtends wordt het licht en in de avond duurt de schemering tot ongeveer 23 uur. In de nacht wordt het niet zo donker als in de winter, er is dan sprake van grijze nachten. Op de Wadden is de zon overigens met 17 uur aanmerkelijk langer op dan in Zuid-Limburg waar de zon 16,5 uur schijnt. Lees meer daarover in: “Waarom is het in het noorden langer licht?”

Zonsopkomst midden in de zomernacht. Foto: Rianne van Wezel.

Vroege ochtend komende tijd langzaam donkerder

Vanaf morgen worden de dagen langzaam korter, maar daar merken we in eerste instantie vrijwel niets van. Als eerste zullen de ochtenden langzaam weer wat donkerder worden en pas later wordt het ’s avonds weer wat eerder donker. Op de langste dag van het jaar, 21 juni, komt de zon niet het vroegst op en gaat ze niet het laatst onder.

Lees ook de weerverwachting voor de komende zomerdagen.

Al op 17 juni hadden we de vroegste zonsopkomst, rond 5:18 uur in het midden van het land. De laatst mogelijke zonsondergang valt op 25 juni. Dan gaat de zon in Midden-Nederland om 22:04 uur onder. Dat deze momenten niet op dezelfde dag vallen komt doordat de baan van de aarde om de zon geen perfecte cirkel vormt, maar een beetje een ellips. Er zitten ongeveer acht dagen tussen deze twee momenten en middenin op 21 juni valt de langste dag.

De seizoenen. Bron: AdobeStock / LuckySoul.

Warmere en kortere zomerdagen

De warmste zomerdagen in ons klimaat vallen gemiddeld aan het einde van juli en begin augustus. Toch zijn de dagen dan alweer een stuk korter geworden. Op 31 juli komt de zon om 6 uur op en gaat ze om 21:30 uur onder. Daarmee zijn de dagen al een uur en een kwartier korter dan vandaag.

Dat de warmste dagen niet rond 21 juni vallen, komt doordat het Europese continent na de langste dag nog verder kan opwarmen. Ook warmen de zeeën en binnenwateren verder op, waardoor het in de nachten minder goed kan afkoelen en vervolgens overdag gemakkelijker opwarmt (ondanks de langere zonnestand).

Buitenzwembad biedt verkoeling tijdens hitte. Foto: AdobeStock / Janni.

Uiteindelijk worden de dagen in de tweede helft van augustus veel sneller korter en ligt het warmste deel van het jaar door de langere nachten normaal gesproken achter ons. Eind augustus komt de zon om 6:50 uur op en gaat ze om 20:30 uur onder. Op 23 september begint de herfst. Dag en nacht zijn dan ongeveer even lang. Voor die tijd kan het in september best nog behoorlijk zomers zijn.