Zo extreem warm en zonnig was deze zomer!

Wat was het vaak zweten de afgelopen tijd en wat scheen de zon vaak! Voor vakantievierders in eigen land die van warmte houden was het een top-zomer. Voor anderen was het vaak te veel van het goede. En het zonnige en warme weer had nog een keerzijde: de extreme droogte in de natuur. In dit zomeroverzicht maken we de balans op en blikken we terug!

De gemiddelde zomertemperatuur in De Bilt kwam uit op 18,6 graden tegen 17,4 normaal. Alleen de zomers van 2003 en 2018 waren nog warmer met 18,7 en 18,9 graden. Het aantal zonuren kwam gemiddeld over het land uit op 834 uur tegen 641 normaal. Alleen in 1976 scheen de zon met 837 uur nog meer. Er viel landelijk gemiddeld slechts 139 mm regen tegen 235 normaal. Slechts in negen jaren viel nog minder regen. Het neerslagtekort was aan het einde van de zomer uitzonderlijk groot.

De zomer van 2022 telde in De Bilt maar liefst 81 warme dagen met maxima van 20 graden of meer. Normaal zijn dit er 64. Recordhouder blijft 2003 met 83 warme dagen. Het aantal zomerse dagen (25 graden of meer) kwam uit op 28 in De Bilt, waar 23 normaal is. Dat levert een gedeeld tiende plaats op in de lijst met zomers waarin de meeste zomerse dagen voorkwamen. Recordhouder is 1976 met 41 zomerse dagen. Het aantal tropische dagen in deze zomer bedroeg 9 tegen 4 normaal. Recordhouder zijn 1976 en 2006 met 13 dagen waarop het 30 graden werd.

Lees ook: Dit weer is normaal in de zomer

In het Noord-Limburgse Arcen is een recordreeks warme dagen gaande. Het werd daar 91 dagen op rij 20 graden of meer. Hiermee werd een recordaantal warme zomerdagen genoteerd. Alleen op 1 juni werd deze zomer de 20 graden in Noord-Limburg niet gehaald. De reeks warme dagen gaat door tot ver in september.

Hittegolven in augustus, hoogste temperaturen in juli

Van 9 tot en met 16 augustus was er sprake van een officiële hittegolf. Regionaal begon de hittegolf al op 7 augustus, maar in Hupsel werd een zeldzaam lange hittegolf genoteerd van maar liefst 18 dagen. Slechts in drie zomers kwam een nog langere hittegolf voor; 2018, 1994 en 1947. Op de weerstations Twente, Deelen, Volkel en Arcen was van één lange hittegolf geen sprake, maar kwam het wel tot een tweede regionale hittegolf.

De hoogste temperaturen van deze zomer werden niet genoteerd tijdens de hittegolven, maar in juli. Het kwam toen een paar keer tot flinke hitte, maar die was telkens van korte duur. Hierdoor was van een hittegolf in juli geen sprake. Extreem warme lucht bereikte halverwege juli ons land. Op 19 juli, de dag dat de Nijmeegse Vierdaagse van start had moeten gaan, werd het bijna 40 graden in ons land. Maastricht noteerde een maximumtemperatuur van 39,5 graden. Ook in De Bilt werd die dag de hoogste temperatuur van het jaar behaald: 35,5 graden.

Groot verschil met vorig jaar

Vorig jaar verliep de zomer een stuk minder warm met 17,7 graden. Juni was toen recordwarm, maar in de vakantiemaanden juli en augustus werd het steeds koeler en wisselvalliger zomerweer. Dit jaar gebeurde het omgekeerde. De eerste zomermaand juni verliep warm, zeer zonnig, maar ook buiig. Het kwam daarbij net niet tot een regionale hittegolf in het zuidoosten van het land. Daarna volgden twee zeer warme, zeer zonnige en droge maanden. Zomerse tot tropische dagen regen zich aaneen en soms was het zelfs extreem warm. Slechts af en toe viel er regen en er verdampte zeer veel vocht.

Zwembad. Foto: Paul Hermans.

Extreme droogte, maar niet uitzonderlijk weinig regen

We kregen te maken met extreme droogte, waarbij de droogte het ergste was in Zeeland, Zuid-Limburg, Gelderland en Twente. Het neerslagtekort kwam in deze gebieden ruim boven 300 mm uit. Landelijk gemiddeld steeg het tekort naar ongeveer 290 mm in de tweede helft van augustus, vergelijkbaar met 2018 en 1921. Toch was de droogte niet geheel vergelijkbaar met 2018. Hoe dat zit leggen we hier uit.

Alleen in 1976 was het neerslagtekort nog groter met op het droogste moment een tekort van 361 mm. In 1911 en 1959 bereikte het neerslagtekort in september een waarde van meer dan 300 mm, maar in augustus was het nog kleiner dan dit jaar. Ook dit jaar zal het neerslagtekort in september waarschijnlijk de grens van 300 mm passeren.

Hoewel het neerslagtekort uitzonderlijk hoog was kunnen we niet spreken van uitzonderlijk weinig regen. Gemiddeld over het land komt de neerslagsom deze zomer uit op ongeveer 140 mm tegen 235 normaal. Hiermee komt zomer 2022 uit rond een tiende plaats in de lijst met zomers met de minste neerslag sinds 1906. Juni verliep 10 mm natter dan gemiddeld en in juli viel 49 mm minder dan normaal en in augustus ongeveer 55 mm minder dan gebruikelijk. Van plaats tot plaats zijn de verschillen groot, maar het is lastig om nattere en droge regio’s aan te wijzen. Het gaat vooral om lokale verschillen.

Drooggevallen haven aan de Lek in Beusichem. Foto: Cynthia van Leusden.

Dat het neerslagtekort, ondanks dat er niet extreem weinig regen viel, toch zo uitzonderlijk hoog kon oplopen komt door het zeer zonnige en hete weer. Hierdoor is erg veel vocht verdampt. Doordat de hoogste temperaturen zich voordeden in het zuiden en oosten was de verdamping en daarmee het neerslagtekort hier het grootst. Juist de zandgronden in het zuiden en oosten zijn al extra gevoelig voor droogte.

Zware buien in juni en regionaal ook in augustus

Buien waren deze zomer spaarzaam, maar als ze er waren pakten ze soms zeer stevig uit. Zo was het in het westen, midden en noorden van het land op 17 augustus regionaal ineens kletsnat en viel lokaal zelfs meer dan 60 mm regen. De droge bodem kon deze regen niet goed opnemen, waardoor alleen de bovenste laag van de bodem weer goed vochtig werd. Eerder in de meteorologische zomer, in juni, zagen we vaker stevige buien. Op eerste pinksterdag, 5 juni, was het recordnat en ook tweede pinksterdag viel regionaal in het water. Op 24 en 27 juni was het regionaal kletsnat en op 27 juni veroorzaakte een tornado flinke schade in Zierikzee. Ook in juli kwam het zeer lokaal een enkele keer tot een stevige bui, maar de meeste dagen verliepen gortdroog.

Schade door tornado in Zierikzee. Foto: Connie Alblas.