2022 op twee na warmste jaar sinds 1901

01 januari 2023, 10:51

Drukte op het strand. Foto: Anne-Marie van Iersel

Het jaar 2022 was het op twee na warmste jaar sinds de start van de metingen in De Bilt in 1901. De gemiddelde temperatuur komt uit op 11,6 graden tegen 10,6 normaal. Het kwam tot veel warme, zomerse en tropische dagen.

Tot en met 7 december bedroeg de jaargemiddelde temperatuur nog 12,1 graden en daarmee lag 2022 op recordkoers. Ook in 2014 en 2020 was het van 1 januari tot en met 7 december 12,1 graden en werd het uiteindelijk 11,7 graden. Deze jaren zijn daarmee gedeeld recordhouder. Waar het in deze jaren zacht bleef, ging december dit jaar voor het eerst sinds 2010 op de koude toer en daarmee was een warmterecord van de baan. Door een zeer zacht slot van december kwamen we alsnog uit op 11,6 graden.

Lees ook: Dit is het Nederlandse klimaat

Opnieuw voegde zich een jaar uit deze eeuw in de top-10 van warmste jaren en hierdoor valt 1990 eruit. De hele top-10 bestaat daarmee uit recente jaren. 1999 is het oudste jaar in de top-10. Een duidelijk teken van ons opwarmend klimaat.

Ook op alle andere weerstations in het land werden top-5-noteringen behaald. In Vlissingen werd een warmterecord genoteerd met 12,5 graden. Het oude record was slechts twee jaar oud en stond op 12,4 graden. Ook in Maastricht werd met 12,1 graden een nieuw record bijgeschreven. In Eindhoven was met 12,0 graden sprake van een evenaring. Dit gold ook voor Twente met 11,3 graden.

Lees ook ons jaaroverzicht over zon en die over neerslag.

Meer dan 100 warme dagen

2022 telde maar liefst 112 warme dagen (bijna een derde van het jaar) met maxima van 20 graden en meer, tegen 93 normaal. Alleen 2003 en 2018 telden er meer met 116 en 132 warme dagen. In 1959 kwam het ook tot 112 warme dagen. Het aantal zomerse dagen (maxima van 25 graden en meer) kwam in De Bilt uit op 35 tegen 28 normaal en het aantal tropische dagen (maxima van 30 graden en meer) kwam uit op 9, waar 5 tropische dagen gebruikelijk is.

In het Limburgse Arcen werden dit jaar maar liefst 132 warme dagen genoteerd, waarvan 99 in een recordreeks en de zomer telde er een bijna onbreekbaar record van 91 warme dagen. Het jaarrecord in Hupsel staat op 146 warme dagen en werd gemeten in 2018.

Het was dit jaar heel vaak uitstekend fietsweer. Foto: Anne-Marie van Iersel.
Het was dit jaar heel vaak uitstekend fietsweer. Foto: Anne-Marie van Iersel.

Doordat het vaak niet alleen warm, maar ook zonnig was zijn er veel mooi-weerdagen genoteerd. Een mooi-weerdag is gedefinieerd als een dag met een bovengemiddelde temperatuur, nagenoeg droog en zonnig weer (50% van de tijd zon). In De Bilt waren er 78 van die dagen tegenover 53 normaal. Dit is goed voor een derde plaats in de ranglijst met meeste mooi-weerdagen. 2018 is recordhouder met 90 van die dagen.

Het aantal dagen waarop het minstens 10 graden werd in De Bilt is dit jaar ook bijzonder hoog met 280 dagen. Vier jaren telden er nog meer en recordhouder is 2020 met 287 dagen.

Minder vorst en meer warmte

Waar de statistieken van warme, zomerse en tropische dagen definitief zijn, zullen de winterstatistieken de komende weken nog veranderen. Het aantal dagen met vorst staat tot en met vandaag op 41, terwijl een heel jaar er normaal 53 telt. Waarschijnlijk komen er geen vorstdagen meer bij.

Het heeft acht keer matig gevroren (minima onder -5 graden). Dat gebeurde pas voor het eerst op 19 en 20 november en daarna zes keer in december. Gebruikelijk telt een jaar 10 keer matige vorst in De Bilt. In andere delen van het land vroor het vaker matig en in het Drentse Eelde zelfs 13 keer matig. Daar is 14 keer gebruikelijk.

De eerste ijsbanen hebben al een laagje ijs. Foto: Jannes Wiersema
De eerste ijsbanen hebben al een laagje ijs. Foto: Jannes Wiersema

Op 14 december kwam het voor het eerst tot lokale strenge vorst met minima beneden -10 graden. In de dagen daarna vroor het vaker plaatselijk streng, maar tot officiële strenge vorst in De Bilt kwam het niet. In het huidige klimaat komt strenge vorst zeker niet meer elk jaar voor.

In deze week kwam het op verschillende plaatsen tot schaatspret en de eerste marathon op natuurijs. Sommige dagen bleef het de hele dag vriezen. Dit was op 13 en 17 december het geval. Normaal telt een jaar ongeveer 6 ijsdagen in De Bilt.

De warmste en koudste dagen van het jaar

In De Bilt werd op 14 december de laagste temperatuur van het jaar gemeten met -7,7 graden en ook de landelijk laagste temperatuur noteerden we die dag met -10,6 graden in Eelde. Op 20 november was het ook al koud met -7,0 graden in De Bilt en -8,8 graden in Twente.Daarmee was het de koudste novembernacht van deze eeuw.

Het warmst was het in De Bilt op 19 juli met 35,5 graden. De hoogste temperatuur van het jaar werd die dag genoteerd in Maastricht. Met 39,5 graden werd het er bijna 40 graden! Opvallend genoeg werd deze bizar hoge waarde niet gemeten tijdens een hittegolf, daarvoor was de hitte te kort van duur.

Van 9 tot en met 16 augustus volgde wel een officiële hittegolf en in Hupsel (De Achterhoek) was sprake van een zeldzaam lange hittegolf van maar liefst 18 dagen. Op andere plaatsen kwam het in deze periode tot twee losse regionale hittegolven. De complete terugblik op de zomer is hier te lezen.

Bij hitte is het heerlijk om een verfrissende duik te nemen. Foto: Martin Herms.
Bij hitte is het heerlijk om een verfrissende duik te nemen. Foto: Martin Herms.

Acht warmterecords en één kouderecord

Het kwam dit jaar tot zeven officiële datum-warmterecords voor de maximumtemperatuur in De Bilt. Het jaar begon meteen al recordwarm op 1 januari en vervolgens werd het ook recordwarm op 22 maart, 14 & 25 augustus, 28 & 29 oktober en 12 november. Waarschijnlijk noteren we op oudjaarsdag het achtste datum-warmterecord van dit jaar in De Bilt.

Op 18 september werd een datum-kouderecord voor de maximumtemperatuur in De Bilt genoteerd. Dit was het eerste kouderecord sinds oktober 2019. Tijdens de schaatsweek in december zijn geen kouderecords genoteerd.

Negen warme maanden, twee koude en één normale

Ondanks dat 2022 als bijzonder warm de boeken in gaat, is er in geen enkele maand een nieuw warmterecord voor de maandgemiddelde temperatuur genoteerd. Wel verliepen veel maanden bijzonder zacht. Alleen april was en december is duidelijk te koud. Al zat december eerst wel op een veel koudere koers. Het uitzonderlijk zachte slot van het jaar bracht december op 3,9 graden tegen 4,2 normaal. September kende een normale temperatuur. Februari, augustus, oktober en november behaalden een top-10-notering in de warmte-ranglijsten.

Bekijk hier de maand- en seizoensoverzichten

Jaco van Wezel

Jaco van Wezel

Meteoroloog en redacteur

Weernieuws-onderwerpen

Kies een onderwerp om meer te weten te komen over het weer…

Nieuwsoverzicht

Weeronline nieuwsbrief

Ontvang wekelijks de leukste nieuwtjes en weetjes over het weer

Gratis inschrijven