Herfst 2023 op één na warmste en op één na natste

De herfst van 2023 gaat de boeken in als de op één na warmste herfst ooit gemeten. In De Bilt was het gemiddeld 12,8 graden tegen 10,9 normaal. Het was ook bijzonder nat met landelijk gemiddeld 403 mm tegen 245 mm normaal. Alleen in 1998 was het nog natter met 431 mm. Gemiddeld over het land scheen de zon 390 uur tegen 349 normaal. Dat levert een gedeeld negende plaats op in de lijst met zonnigste herfsten. 

Dat de herfst niet de natste sinds de start van de neerslagmetingen in 1906 is geworden heeft vooral te maken met een relatief droge septembermaand. Toen viel gemiddeld over het land 65 mm tegen 79 normaal. In oktober was het eerst ook nog droog, maar uiteindelijk werd het kletsnat, vooral in de kustprovincies. Er viel landelijk gemiddeld met 161 mm tegen 84 normaal bijna de dubbele maandsom. In november werd het nog natter met ongeveer 177 mm tegen 82 normaal en daarmee was het de natste november ooit!

In het noordwesten van het land viel verreweg de meeste regen met in de Kop van Noord-Holland en op Texel, Vlieland en Terschelling 500-530 mm. In het noorden en noordwesten van het land verliep de herfst op verschillende plaatsen dan ook recordnat. Ter vergelijking: in Midden-Limburg viel veel minder neerslag met in Roermond 285 mm. Ook dat is nog steeds veel meer dan de normale 165 mm. 

In De Bilt viel er maar liefst 30 dagen op rij regen, namelijk vanaf 18 oktober tot en met 16 november. Slecht vier keer regende het nog meer dagen op rij, waarbij 1966 recordhouder is met 48 regendagen vanaf 8 november tot en met 25 december.  

Lees ook: Dit weer is normaal in de herfst

Opnieuw een zachte herfst 

Vorig jaar noteerden we al een van de warmste herfsten uit de meetgeschiedenis en dit jaar werd het nog zachter. Alleen 2006 verliep nog duidelijk warmer met in De Bilt een gemiddelde van 13,6 graden. September was dit jaar de op een na warmste ooit gemeten, oktober kwam op een zesde plaats en november was minder zacht met 7,8 graden tegen 7,0 normaal. Toch levert ook dat, ondanks het koude slot van de maand, nog een top 20-notering op in de lijst met warmste novembermaanden. 

Hoogste temperatuur per station in deze herfst

De warmste dag van de herfst beleefden we op 10 september met in Eindhoven een maximumtemperatuur van 32,2 graden. Er was toen een recordlange regionale septemberhittegolf van negen dagen. Uiteindelijk telde de herfst maar liefst 29 warme dagen (maxima van 20 graden en meer) in De Bilt tegen 13 normaal. Alleen in 1959 waren het er meer, namelijk 31 en 2006 telde er net als dit jaar 29.  

Het aantal zomerse dagen (maxima van 25 graden en meer) evenaarde het record van 8 dat al op naam stond van 1959, 1999 en 2006. De Bilt telde twee tropische dagen en ook dat is een evenaring. Op 10 september werd het daar met 31,1 graden het warmst. 

Koud slot van de herfst 

Pas eind november diende zich de eerste koude periode van deze herfst aan en werd het zelfs licht winters. Het was deze herfst dan ook lang wachten op de eerste officiële vorst van het najaar, maar zondag 26 november was het eindelijk zover. En vervolgens kwam het ook op 28, 29 en 30 november tot vorst. Daarna volgde op maandag ook het eerste regionale witte landschap.  En op 30 november kwamen daar nog de eerste lokale matige vorst en de eerste lokale ijsdag van winterseizoen 2023-2024 bij. Vanaf 28 november hoorden grootschalige strooiacties er ook weer bij.

Ondanks veel regen eindigt herfst ook in top-10 zonnigste 

De herfst was ook zonniger dan normaal met gemiddeld over het land 390 zonuren tegen 349 normaal. Dat levert een gedeeld negende plaats op in de lijst met zonnigste herfsten. Dit komt vooral op het conto van de op drie na zonnigste september, want in oktober scheen de zon ongeveer de normale hoeveelheid en november was iets te somber. 

Het zonnigst was het in het zuiden en zuidoosten van het land, met in Maastricht 420 uur zon. In het westen was de zon het minst te zien met in Voorschoten 354 uur zon. Het noorden zag de zon ongeveer 370 uur.

Drie herfststormen 

Het kwam deze herfst maar liefst drie keer tot storm. De eerste herfststorm van dit jaar vond plaats op 19 september. Toen kwam het op Vlieland nipt tot storm. Van overlast was toen geen sprake en daarmee was net als vandaag sprake van een storm zonder naam. Op 2 november, tijdens de tweede herfststorm was dat wel anders, toen gold voor het westen, het IJsselmeergebied en het Waddengebied code oranje in verband met storm Ciarán. Met de bomen nog vol in het blad was er sprake van behoorlijk wat impact. Ook viel een dode te betreuren. Het was voor het eerst sinds 2017 dat het zo vaak stormde in de herfst.  

Bekijk hier meer weeroverzichten