Negen warmterecords versus één kouderecord

Warmterecords komen tegenwoordig veel vaker voor dan kouderecords. Deze eeuw telt tot dusver negen keer meer warmterecords dan kouderecords. Op maar liefst 178 dagen (49% van ons kalenderjaar) staat een warmterecord voor de maximumtemperatuur in De Bilt genoteerd dat dateert uit deze eeuw.

Slechts 20 dagen (ruim 5% van ons kalenderjaar) kennen een kouderecord, voor het maximum in De Bilt, dat uit de jaren 2000-2024 stamt. Door de doorgaande opwarming van de aarde komt het tegenwoordig veel makkelijker tot warmte-extremen dan tot kouderecords. Als de gemiddelde temperatuur op een steeds hoger niveau komt te liggen, worden steeds hogere warmte-uitschieters mogelijk met als resultaat warmterecords en neemt de kans op kouderecords af.

Lees ook: De versterking van het broeikaseffect: zo werkt klimaatverandering

Warmterecords voor een individuele dag kunnen we niet één op één koppelen aan klimaatverandering. Klimaat is immers een langjarig gemiddelde, terwijl het weer van elke dag in ons land erg grillig is. De verhouding van het aantal warmte-datumrecords tegenover het aantal koude-datumrecords geeft echter wel degelijk een goed indicatie.

Warmterecords laatste jaren

Dit jaar zijn tot dusver al drie datum-warmterecords genoteerd. Op 23 januari werd het eerste datum-warmterecord voor dit jaar genoteerd. Vervolgens werden records genoteerd op 15 februari en 3 maart.

In 2023 kwam het tot zeven warmterecords en één kouderecord. Nieuwjaarsdag verliep recordwarm en het was zelfs in heel januari was het nog nooit zo warm geweest. Vervolgens kwam het volgende datum-warmterecord voor de maximumtemperatuur in De Bilt er pas op 8 juli. In september volgden maar liefst 5 datum-warmterecords op rij: 6, 7, 8, 9 en 10 september. Op 6 augustus kwam het tot een zeldzaam kouderecord.

In 2022 werden acht warmterecords voor de maximumtemperatuur in De Bilt genoteerd en één kouderecord. In 2021 was de verhouding zeven staat tot één. In 2020 was de verhouding tussen het aantal warmterecords en kouderecords nog veel schever dan het gemiddelde voor deze eeuw. 2020 telde maar liefst veertien warmterecords en daar stond geen enkel kouderecord voor de maximumtemperatuur tegenover.

2019 telde dertien warmterecords en slechts één kouderecord. Het jaar daarvoor stokte de teller bij veertien warmterecords en drie kouderecords. In 2017 was het zes keer recordwarm en één keer recordkoud.

Bij hitte is het heerlijk om een verfrissende duik te nemen. Foto: Martin Herms.

Record kan meerdere keren aangescherpt zijn deze eeuw

In dit onderzoek noteerden we hoeveel dagen een warmterecord en hoeveel dagen een kouderecord kennen dat in de periode 2000-2021 is behaald. Dit vertelt dus niet exact hoe vaak er een warmterecord of kouderecord gebroken is. Het kan namelijk zo zijn dat een warmterecord voor een bepaalde dag deze eeuw al meerdere keren is aangescherpt.

Een goed voorbeeld hiervan is het warmterecord van oudejaarsdag. Hierbij werd het record in 2006, 2017, 2021 en 2022 gebroken. Er is dus vier keer een recordwarme oudejaarsdag in het nieuws geweest, maar in dit onderzoek telt deze dag slechts één keer mee. Ook het record voor nieuwjaarsdag is drie keer gebroken deze eeuw.

Lees ook: Zoveel meer hittegolven krijgen we door klimaatverandering

Het effect van ‘dubbelingen’ is bij de kouderecords minder sterk, omdat deze beduidend minder vaak in het geding waren. Het aantal keren dat er deze eeuw vaker een warmterecord dan een kouderecord verbroken is zal dus nog hoger liggen dan negen.