Zoveel meer hittegolven krijgen we door klimaatverandering

Dat de aarde opwarmt mag inmiddels wel duidelijk zijn. De gemiddelde temperatuur is in Nederland sinds het begin van de vorige eeuw al circa 2 graden gestegen. Ook het aantal warme, zomerse en tropische dagen neemt duidelijk toe en daardoor is de kans op een hittegolf jaarlijks groot. In dit artikel kijken we naar het aantal hittegolven die we hebben gehad en hoeveel hittegolven we in de toekomst kunnen verwachten.

Een hittegolf is een periode van tenminste vijf dagen met temperaturen van 25 graden en meer. Daarbij moet op tenminste drie dagen een tropische temperatuur van 30 graden of meer bereikt worden. Het aantal officiële hittegolven sinds 1901 in De Bilt is 29. Over de periode 1901-2000 stond de teller in totaal op 16 hittegolven en dat komt overeen met gemiddeld eens in de zes jaar een hittegolf.

In deze eeuw staat de teller al op dertien hittegolven. Dit aantal is bereikt in een periode van iets meer dan twintig jaar. Dat betekent dat we tegenwoordig gemiddeld eens in de anderhalf jaar met een hittegolf te maken krijgen. Oftewel in twee van de drie jaren krijgen we een periode van hitte. In dit tempo kunnen we in deze eeuw tot het jaar 2100 nog zeker 53 officiële hittegolven verwachten.

Volgens de KNMI-klimaatscenario’s kunnen we in het jaar 2050 ongeveer 7 tot 13 tropische dagen in De Bilt verwachten. Aan het eind van deze eeuw zijn gemiddeld zelfs 8 tot 21 tropische dagen mogelijk. Op dit moment zijn het er in De Bilt 5 per jaar.

Foto: Anne-Marie van Iersel

Foto: Anne-Marie van Iersel

Vijf hittegolven in laatste drie jaar

De laatste drie jaar hebben we in totaal vijf hittegolven gehad. Zowel in 2018 als in 2019 kwam het tweemaal tot een officiële hittegolf. In 2020 werd één hittegolf genoteerd. In deze eeuw was de langste periode zonder hittegolf zeven jaar. Tussen juli 2006 en juli 2013 werd geen officiële hittegolf genoteerd.

In de vorige eeuw kwam het tussen juli 1948 en juni 1976 maar liefst 28 jaar niet tot een officiële hittegolf. Een hele generatie is opgegroeid zonder een hittegolf en was het een zeldzaam verschijnsel. Tegenwoordig is het heel normaal dat het in de zomer tot een hittegolf komt.

Aantal warme-, zomerse- en tropische dagen neemt fors toe

Niet alleen het aantal hittegolven neemt toe, ook het aantal warme-, zomerse- en tropische dagen stijgt. Begin vorige eeuw, in de klimaatperiode 1901-1930, werden in een jaar gemiddeld 66 warme dagen genoteerd met een temperatuur van tenminste 20 graden. Op 13 dagen daarvan steeg de temperatuur naar 25 graden en meer en op gemiddeld 1 dag werd het tropisch warm met waarden van 30 graden en meer. In de periode 1961-1990 was er een kleine stijging zichtbaar. Het aantal warme dagen met temperaturen van 20 graden en meer was 71, het aantal zomerse dagen 19 en het aantal tropische dagen 2.

In de nieuwe klimaatnormaal, berekend over de periode 1991-2020, is het jaarlijks aantal warme dagen maar liefst 93. Daarvan is het op 28 dagen tenminste 25 graden en op gemiddeld 5 dagen per jaar stijgt het kwik naar 30 graden of meer. Dat daarmee eveneens het aantal hittegolven stijgt is dan ook niet meer dan logisch.

Foto: Adri Joosse

Foto: Adri Joosse

Ongekende aantallen in KNMI-klimaatscenario’s

Volgens KNMI-klimaatscenario’s stijgt het aantal warme-, zomerse- en tropische dagen verder. In het jaar 2050 kunnen we gemiddeld in De Bilt jaarlijks 100 tot 119 warme dagen verwachten, 33 tot 47 zomerse dagen en 7 tot 13 tropische dagen. Aan het eind van de eeuw neemt het aantal warme dagen nog verder toe. 104 tot 141 warme dagen, 35 tot 63 zomerse dagen en 8 tot 21 tropische dagen zijn dan zeer waarschijnlijk gebruikelijk.

Zelfs al zouden we per direct geen CO2 meer uitstoten, dan nog bereikt pas aan het eind van deze eeuw een nieuw evenwicht en is het effect van de CO2-uitstoot uitgewerkt.

Hoofdfoto: Piet Grim