Problemen met warm en te weinig water in het hele land

De problemen met sterk opwarmend en te weinig water voor landbouw en natuur breiden zich over het hele land uit. De waterkwaliteit gaat hard achteruit. Blauwalg zit in steeds meer oppervlaktewater. Dat zorgt op tal van plekken voor een zwemverbod. Ook botulisme en vissterfte komen steeds vaker voor.

In het westen van het land breidt de verzilting zich uit, omdat de zeer laagstaande rivieren onvoldoende tegendruk bieden tegen zout water uit de Noordzee. De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) spreekt van een "ernstige droogtesituatie".

De oogsten in de akkerbouw in Zeeland, Zuid-Limburg en Oost-Nederland zijn matig. Melkveehouders hebben het moeilijk, omdat weilanden op de hoge zandgronden vrijwel verdord zijn. In heel Zuid- en Oost-Nederland en ook op sommige plekken in het noorden gelden sproeiverboden. Boeren kunnen hun vee bovendien geen water laten drinken waarin blauwalg of botulisme voorkomt. Dat er rond het weekeinde even meer water door de grote rivieren zal stromen, gaat de landbouwers niet helpen, aldus de LCW.

Verdroogde akker. Foto: Anne-Marie van Iersel

Ook de natuur gaat daar niet van profiteren. Er is wekenlang veel regen nodig om de grote natuurschade te herstellen. Beken en poelen zijn drooggevallen. Een aantal libellenpopulaties is verdwenen omdat de vennen waar zij leven droog staan. Gevreesd wordt ook voor de beschermde rugstreeppad en de boomkikker.

Veel bomen laten hun blad vallen, zeggen de natuurbeheerders. Op de hoge zandgronden is een groot aantal bomen dood of bijna dood. Water aanvoeren naar die gebieden is al heel lastig en wordt volgens de LCW nog moeilijker omdat de blauwalg zich zo snel uitbreidt. Water met blauwalg is slecht voor de natuur.

Droogte en hitte hebben de groei van blauwalg gestimuleerd. Foto: Gerard van Vugt.

Extra beperkingen voor scheepvaart nog niet nodig

Rijkswaterstaat en de waterschappen proberen extra beperkingen voor de scheepvaart door de extreem lage waterstanden uit te stellen. Het helpt dat de Rijn bij Lobith rond het weekeinde een kleine piekafvoer zal hebben doordat het begin deze week hard heeft geregend in Zwitserland. De waterbeheerders proberen het kleine beetje extra water vast te houden zodat maatregelen als eenrichtingsverkeer op de IJssel en afsluiting van sluiscomplexen nog niet nodig zijn, staat in de droogtemonitor van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW).

Lees hier al ons nieuws over de extreme droogte

Bij het Gelderse Eefde, waar de IJssel de drukbevaren Twentekanalen van water moet voorzien, draaien nu drie tijdelijke pompinstallaties. De Zuidersluis in het sluizencomplex is gesloten, omdat die nu dient als pompstraat. In de Noordersluis geldt dat schepen er alleen door kunnen na telefonisch overleg en een wachttijd. De sluisbeheerders zien wel dat het aanbod van schepen in Eefde terugloopt. De Twentekanalen zijn de belangrijkste verbinding voor de scheepvaart vanuit de havens naar Noord-Duitsland, maar er is door de droogte al weken sprake van beperkingen.

Drooggevallen haven aan de Lek in Beusichem. Foto: Cynthia van Leusden.

Stremmingen uitstellen

Rijkswaterstaat wil de waterstand op de Nederrijn tussen Driel en Amerongen ophogen met de kleine piekafvoer die eraan komt. Als dat lukt kunnen stremmingen voor beroeps- en recreatievaart worden uitgesteld. Daarvoor zijn wel rivierkundige berekeningen nodig, om te voorkomen dat de wateraanvoer naar de IJssel terugloopt, waardoor de Twentekanalen toch in de problemen komen, aldus de LCW.

De scheepvaart heeft in heel Nederland en België te maken met omvaarroutes en wachttijden, aldus de LCW. Bij Terneuzen geldt vanaf deze week een lange wachttijd, omdat daar de sluizen twee uur voor en twee uur na laagwater niet meer opengaan, om water te besparen. Op de Maas zijn de boeien die aangeven waar recreatieschippers mogen varen verwijderd. De beroepsvaart moet er rekening mee houden dat plezierjachtjes in de hoofdvaargeul zitten.