Terugblik: de ijzelramp van maart 1987

Halverwege de jaren '80 kwamen meerdere winters voor die het aanzien meer dan waard waren. Maar één van de grootste gebeurtenissen op gebied van winterweer in de vorige eeuw vond plaats op 2 en 3 maart 1987. Noord-Nederland kreeg te maken met een heuse ijzelramp, die tot enorme schade leidde.

De jaren 1985, 1986 en 1987 waren stuk voor stuk zeer koude winters. Talloze situaties met sneeuw, gladheid en soms ook ijzel zorgen voor overlast in die jaren. Niet in elk van deze drie winters werd overigens een Elfstedentocht verreden. In 1987 was het zeker koud genoeg om deze tocht te houden, maar misschien dat het veelvuldig optreden van winterse neerslag roet in het eten gooide. Er gaan ook geruchten dat na twee winters op rij met een Elfstedentocht men een beetje 'elfstedenmoe' was en mede daardoor zou het in 1987 uitblijven. Tegenwoordig kunnen we ons dat niet eens meer voorstellen... na een serie van 27 winters zonder Elfstedentocht!

IJzel van 2 maart

In het vroege voorjaar van 1987 was er wel een andere gebeurtenis waar tot op de dag van vandaag over gesproken wordt. Zware ijzel is in Nederland best zeldzaam. Die dag echter bracht misschien wel een grootste ijzelramp in meer dan een eeuw tijd naar ons land.

Foto: Gio van Bernebeek

Voor het ontstaan van ijzel moet eigenlijk alles 'perfect' samenvallen in de atmosfeer. Die dag lag de grens tussen zachte en zeer koude lucht recht over ons land, iets wat we tegenwoordig ook met enige regelmaat zien gebeuren tijdens de wintermaanden. Het noorden had toen te maken met een noordoostenwind en vorst, terwijl het zuiden met een westenwind juist vrij zacht werd. Langs deze grens viel veel neerslag. In een brede strook van Noord-Holland naar het noordoosten van Nederland regende het langdurig, terwijl de temperatuur daar tegelijkertijd rond -2 graden bleef steken. Onder zulke omstandigheden kan zich een ijslaag van formaat vormen in het landschap.

Foto: Gio van Bernebeek

Foto: Gio van Bernebeek

Regionaal grote schade

Onder het gewicht van deze enorme hoeveelheid ijs, ontstond in bepaalde gebieden grote schade. Bomen sneuvelden, grote takken braken af en zelfs elektriciteitsmasten begaven het op sommige plaatsen. Daardoor kwamen herhaaldelijk stroomstoringen voor. Ook in de dierenwereld zorgde deze ijzel voor bizarre taferelen. Veel dieren veranderden door de ijslaag in 'standbeelden' van ijs en vonden op die wijze de dood. Na het optreden van deze ijzelstorm, bleef het nog ten minste een weeklang matig tot streng vriezen. Iets wat zeer uitzonderlijk is voor de maand maart.

Uiteindelijk viel half maart overal de dooi in en verdween het ijs snel. Een speciale weervideo hebben we gemaakt over ijzel in het algemeen en in het bijzonder de situatie van maart 1987. Die kun je hieronder bekijken: