Zomerverwachting: dit is de kans op een warme zomer

Na een uitzonderlijk natte lente hoop jij misschien dat de zomer uit een heel ander vaatje tapt. In deze zomerverwachting vertellen we jou wat we al over de zomer van 2023 kunnen zeggen.

Allereerst is het goed om te weten wat je van een normale Nederlandse zomer mag verwachten. Overdag wordt het aan het begin van de meteorologische zomer, in de eerste weken van juni, gemiddeld 18 graden in het noordwesten tot lokaal 22 in het zuidoosten. Soms komt het dan nog tot een periode met schaapscheerderskou. Vanaf eind juni schiet de temperatuur verder omhoog en de warmste periode beleven we eind juli en begin augustus. Dan wordt het 22 graden op de Wadden tot lokaal 25 in het oosten en zuidoosten. Richting eind augustus zakt de temperatuur terug naar 20-23 graden.

Het regent in de zomer warme dagen. In De Bilt telt de zomer, gemiddeld over de klimaatperiode 1991-2020, maar liefst 64 warme dagen met maxima van 20 graden en meer. Op 23 van deze dagen wordt het zelfs zomers warm en dat wil zeggen 25 graden of meer. En op 5 dagen wordt de tropische 30 graden behaald. De zon schijnt gemiddeld zo’n 7 uur per dag in de zomer.

Regen hoort ook bij onze zomer en daarbij valt aan het begin van de zomer minder regen dan aan het einde. In juni valt gemiddeld over het land 65 mm, in juli 76 en in augustus 83. Het gaat in de zomer vaak om korte en felle buien, want het regent slechts 5% van de tijd. En met droog weer is het dan al snel lekker buiten.

De normale Nederlandse zomer is dus eigenlijk heel aangenaam, waarbij je regelmatig naar het strand of een meer toe kan, maar het ook vaak aangenaam is om lekker actief te zijn. Het gemiddelde zomerweer is natuurlijk opgebouwd uit veel normale dagen, maar ook uit flinke uitschieters naar boven en naar beneden. Dit komt doordat we in Nederland sterk afhankelijk zijn van de windrichting, waardoor koele of hete lucht en vochtige of droge lucht wordt aangevoerd. In de recordwarme zomer van 2018 waanden we ons bijvoorbeeld aan de Middellandse Zee en in de natte zomer van 2011 in Schotland.

Lees ook: Dit weer is normaal in de zomer

De invloed van klimaatverandering op de zomer

Door klimaatverandering zijn onze zomers sterk opgewarmd. De maximumtemperatuur ligt in de zomer gemiddeld over de periode 1991-2020 op 22,3 graden, terwijl dit over de periode 1951-1980 nog 20,7 graden was. Door deze opwarming komt het gemakkelijker tot zomerse dagen dan halverwege de vorige eeuw. Het aantal dagen met 25 graden en meer in De Bilt is toegenomen van 13 naar 22!

Lees ook: Zo warm wordt onze zomer door klimaatverandering

Alleen al op basis van de statistiek is de kans op een warmere zomer dan normaal groot. 19 van de 23 zomers (83%) in deze eeuw verliepen warmer dan de toen geldende normaal. Twee (8,5%) verliepen normaal en slechts twee zomers (8,5%) waren kouder dan normaal. De top-10 van warmste zomers wordt gedomineerd door jaren uit deze eeuw.

De laatste te koude zomer beleefden we in 2011 met een gemiddelde zomertemperatuur (over alle dagen en nachten) van 16,3 graden en een gemiddelde maximumtemperatuur van 20,6 graden. Dat was in de jaren 50 een normale zomer! In 2011 kwam het slechts tot zeven zomerse dagen. In 2021 werd het tijdens de zomervakanties steeds koeler, maar dit werd voorafgegaan door een recordwarme juni. Gemiddeld was het die zomer 17,7 graden. Vorig jaar beleefden we met 18,6 graden de op twee na warmste zomer ooit gemeten.

Wat volgt op een natte lente?

Na een natte lente volgde in het verleden vaak een sombere en koele zomer, maar voor de neerslag is er geen verband. Soms verliep de zomer die volgde zeer droog, andere keren normaal of zeer nat. Vooral aan het begin van de zomer kan de invloed van een natte lente nog merkbaar zijn. De bodem is dan erg vochtig en daardoor verdampt er veel bodemvocht. Dit werkt de vorming van wolken en buien in de hand en ook kost dit verdampen energie, waardoor de lucht minder sterk op kan warmen.

Na een natte lente ook nat en koel in de zomer? Foto: Toon Boons

Toch is het geen stelregel dat het na een natte lente niet zonnig en warm kan zijn in de zomer, want na de natste lente ooit in 1983 volgde juist een van zonnigste, droogste en warmste zomers uit de meetreeks tot dan toe. Hogedrukgebieden kregen meer grip op het weer, onderdrukten de vorming van wolken en zo werd het geleidelijk warmer en zonniger.

El Niño heeft geen aantoonbare invloed op onze zomer

De kans is groot dat we in de komende zomer wereldwijd te maken hebben met de invloed van natuurfenomeen El Niño. Hierdoor wijkt het weer in veel gebieden sterk af van wat normaal is, maar er is geen aantoonbare invloed op de zomer in ons land. El Niño is in de winter meestal het meest actief en na zo’n winter is de kans op een natte lente in ons land statistisch gezien wel wat groter dan gemiddeld.

Wat tonen de seizoensmodellen?

De weermodellen voorzien voor de zomer eensgezind warmer weer dan normaal. Er wordt veel hogedruk ten noorden van ons land berekend en dat resulteert bij ons in oostelijke winden. Bij een oostenwind kunnen we vaak zomerse temperaturen verwachten van 25 graden en meer, maar tropische temperaturen van 30 graden en meer komen minder vaak voor. Daarvoor zou de wind meer uit het zuiden moeten waaien. Natuurlijk zal dat best af en toe gebeuren in deze zomer, maar het lijkt niet ons weer te gaan domineren. Al hinten sommige weermodellen wel op een meer zuidoostelijke wind in augustus.

Tussen de hogedrukgebieden in het noorden en relatief lagedruk boven Zuid-Europa stroomt met een oostenwind vaak vochtige lucht binnen, afkomstig vanuit het Middellandse Zeegebied. Hierdoor kunnen regelmatig regen- en onweersbuien ontstaan. Er worden normale neerslaghoeveelheden verwacht.

De verwachting voor het slot van de lente en meer informatie over het begin van juni lees je in onze maandverwachting.

Als we daadwerkelijk veel oostenwinden krijgen zal het vaak druk zijn op de stranden. Foto: Dennis Ameling, Zandvoort.

Betrouwbaarheid seizoensmodellen

Computerberekeningen voor een heel seizoen vooruit staan nog in de kinderschoenen, maar ze voegen wel wat toe aan de statistische benadering. Maand- en seizoensverwachtingen komen zo’n 60% van de tijd uit. Ter vergelijking: de verwachting voor 5 dagen vooruit komt 90% van de tijd uit. Daarom moet een seizoensverwachting echt anders worden bekeken.

De seizoensverwachting voor de eerste maand is logischerwijs betrouwbaarder dan voor de derde maand. Maand- en seizoensverwachtingen voor de zomer en winter komen bovendien vaker uit dan die voor de lente en de herfst. Dit komt doordat de voorspelbaarheid van de atmosfeer in de overgangsseizoenen, waar kou en warmte elkaar vaak afwisselen, kleiner is.

Lees ook: Zo betrouwbaar zijn maand- en seizoensverwachtingen

Tot slot nog een belangrijke kanttekening: seizoensmodellen schetsen puur een grove trend voor de maandgemiddelde luchtdruk, temperatuur en neerslag. Ook in een gemiddeld warme maand kan zomaar een koele week zitten en andersom. Dergelijke details zijn op zijn vroegst aan te geven in onze maandverwachtingen en natuurlijk in ons weerbericht, maar we kunnen ons dus voorzichtig instellen op een warme zomer met regelmatig een bui.