Winter vandaag van start: kortste dag van het jaar

Vandaag om 4:28 uur vond de zonnewende plaats en begon de astronomische winter! Daarmee is vandaag de kortste dag van het jaar met gemiddeld over het land 7:45 uur licht. Vanaf morgen worden de dagen (heel) langzaam alweer iets langer.

Sterrenkundigen houden de kortste dag van het jaar aan als datum waarop de winter start. Deze datum varieert door de jaren heen en wordt bepaald door het moment dat de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring, op het zuidelijk halfrond staat. De zon staat dan het verst van ons af. Soms is de start al op de 20e of pas op de 22e.

Noorden kortere dagen dan zuiden in de winter

Omdat de zon verder van het noorden van ons land afstaat dan van het zuiden is er verschil in daglengte. Op Schiermonnikoog komt de zon vandaag pas rond 8:50 uur op en gaat de zon al rond 16:20 uur onder. De zon is daar slechts 7,5 uur boven de horizon. In Utrecht duurt de daglichtperiode 15 minuten langer dan in het noorden van het land. De zon komt er rond 8:45 uur op en gaat rond 16:30 uur onder. Wil je zo lang mogelijk van daglicht genieten dan moet je in Zuid-Limburg zijn! In Vaals en Eijsden is de zon bijna 8 uur te zien.

In de zomer is de zon juist in het noorden langer boven de horizon. Lees meer daarover: “Waarom is het in het noorden langer licht?”

Langere middagen, donkerdere ochtenden

Hoewel de dagen vanaf morgen langzaam langer worden, merken we daar in de ochtend nog helemaal niets van. Op 21 december gaat de zon niet het vroegst onder en komt ze ook niet het laatst op. Deze momenten vallen namelijk niet op dezelfde dag. Dit komt doordat de baan van de aarde om de zon geen perfecte cirkel vormt, maar een beetje een ellips. Er zitten ongeveer achttien dagen tussen deze twee momenten.

De seizoenen. Bron: AdobeStock / LuckySoul.

Foto: AdobeStock / LuckySoul

De vroegste zonsondergangen, in het midden van het land rond 16:28 uur, vonden dit jaar plaats op 11-15 december. De laatste zonsopkomsten, rond 8:48 uur, vinden plaats van 27 december tot en met 4 januari. De kortste dag valt hier middenin en is dit jaar dus op 21 december. Wat dat betreft zijn er niet alleen donkere dagen voor Kerst, maar ook na Kerst!

Eind januari bijna anderhalf uur langer licht

Pas in de loop van januari gaan de dagen echt goed lengen. Vooral ’s middags merk je al snel dat het later donker wordt en later in de maand begin je het ook ’s ochtends te merken. Eind januari gaat de zon in het midden van het land om 17:25 uur onder. Dat is bijna een uur later dan nu! ’s Ochtends komt de zon dan om 8:20 uur op; 25 minuten eerder dan vandaag.

Tijden van zonsopkomst en zonsondergang 2024 voor Midden-Nederland.

Als de dagen lengen gaat de winter strengen! Hoe dat zit lees je hier: Waarom wordt het in de winter kouder terwijl de dagen al langer worden?

Op 20 maart begint de lente. De dagen zijn dan weer langer dan de nachten.

Sneeuwpoppen. Foto: Tiny Post

De meteorologische winter is al op 1 december begonnen

Voor meteorologen is de winter vandaag al aan zijn 21e dag bezig. De meteorologische seizoenen zijn zo gekozen, omdat het gebruik van hele maanden makkelijker is voor de statistiek. Hierbij zijn de koudste maanden (december, januari en februari) samengevoegd. Op 1 maart begint de meteorologische lente.

Dat meteorologen een andere datum aanhouden is al sinds 1780 zo. Toen besloot de Societas Meteorologica Palatina, één van de eerste internationale weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor, om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen.