November warm en fijn, het zal een strenge winter zijn

In dit artikel kijken we naar de voorspellende waarde van deze november-weerspreuk: ‘Is november warm en fijn, het zal een strenge winter zijn’. Omdat strenge winters niet vaak meer voorkomen, hebben we gekeken naar koudere winters dan normaal. Wat vertelt november ons over de komende winter en klopt de weerspreuk. We zochten het voor je uit.

November warm en fijn, het zal een strenge winter zijn. Laten we kijken of dit klopt. Bijna dezelfde weerspreuk, maar dan uit het oogpunt van oktober hadden we al eerder onder de loep genomen. Als naar de gemiddelde temperatuur wordt gekeken dan kan het alle kanten op. Van de top-10 warmste novembermaanden werden er vijf gevolgd door een zachte winter. De overige vijf waren kouder dan gebruikelijk.

In de top-10 van warmste novembermaanden in De Bilt zitten vijf novembermaanden uit deze eeuw. Zowel november 2006, 2009, 2014, 2015 en 2020 waren zeer zacht. Als we naar de winters kijken die daarop volgde dan ziet het er minder rooskleurig uit voor winterliefhebbers. Alleen de winter van 2009-2010 was duidelijk kouder met een gemiddelde temperatuur van 1,1 graden tegen 3,4 graden normaal.

De winters van 2006-2007 (6,6 graden), 2014-2015 (4,1 graden), 2015-2016 (6,4 graden) en 2020-2021 (4,4 graden) waren allemaal zacht tot zeer zacht. De winter van 2006-2007 was zelfs de zachtste winter ooit sinds de metingen in 1901 begonnen en de winter van 2015-2016 staat op de gedeeld tweede plaats. Ook november 2022 is een zeer zachte maand, die waarschijnlijk in de top-10 zal eindigen.

Lees hier onze winterverwachting 2022-2023

Rustig novemberweer. Foto: Jolanda Bakker

Foto: Jolanda Bakker

Methode aan de hand van mooiweerdagen

Op een warme november volgt zeker deze eeuw vrijwel altijd een (zeer) zachte winter en door het opwarmende klimaat neemt de kans op koude winters af. Misschien geeft het bekijken van het aantal mooiweerdagen en de daaropvolgende winter andere uitkomsten. Een mooiweerdag is een dag met veel zon, weinig of geen neerslag en een bovennormale temperatuur. De novembermaanden met de meeste mooiweerdagen waren 1984, 2014 en 2018. Op de eerste volgde een koude winter, maar op de andere twee volgde een zachte winter. Op de top-10 van novembermaanden met de meeste mooiweerdagen volgden vier koude winters en zes zachte.

Winterweer. Foto: Simone Genna

Welke november volgde voor de koudste winters?

Laten we het allemaal omdraaien. Wat voor weer was het in de novembermaanden die voor de koudste winters uit het verleden kwamen. De koudste winter wat betreft de gemiddelde temperatuur is 1963 met een temperatuur van -3,0 graden. Wat deed november 1962? November 1962 was zeker niet warm en fijn. Sterker nog: het was een koude november met een gemiddelde temperatuur van 4,2 graden tegen 6,7 normaal.

Op nummer twee van koudste winters wat betreft gemiddelde temperatuur was 1947. Was november 1946 dan wel warm en fijn? Het antwoord is opnieuw nee. November 1946 was een iets te koude maand. Op plaats drie vinden we de winter van 1940. November 1939 was een iets te zachte en sombere maand. Bovendien was het allesbehalve fijn, want de maand was kletsnat.

Conclusie

De weerspreuk november warm en fijn, het zal een strenge winter zijn, komt net zo vaak wel als niet uit en het kan letterlijk vriezen of dooien. De weerspreuk zegt dus helemaal niets over de komende winter. Daarnaast moeten we rekening houden dat zachte winters domineren in het opwarmende klimaat. 75% van de winters in deze eeuw verliep tot dusver zacht.