Terugblik september 2022: zeer nat en zonnig

September was een maand met twee gezichten. De eerste helft van de maand was het duidelijk warmer dan normaal met in De Bilt in totaal dertien warme dagen met een temperatuur van 20 graden en meer. In de tweede helft van de maand was het duidelijk kouder dan het klimatologische gemiddelde. Gemiddeld is de maand uitgekomen op 14,6 graden tegen 14,7 graden normaal. Verder was de maand regionaal kletsnat, maar ook zonnig. De details lees je in deze terugblik.

De eerste herfstmaand begon zomers met op veel plaatsen zomerse temperaturen van 25 graden en meer. Op 5 september werd in De Bilt de hoogste temperatuur van de maand gemeten met 29,7 graden. Op meerdere plaatsen in het land was het toen tropisch warm met 30 graden en meer. In Eindhoven en Gilze-Rijen werd het 32,0 graden. Ook de dagen daarna was het veelal warm met temperaturen vaak boven 20 graden.

Herfst en regen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Foto: Jannes Wiersema

En toen ineens een kouderecord!

Sinds 16 september is het nergens in het land meer warmer geweest dan 20 graden. Sterker nog: op zondag 18 september werd het in De Bilt niet warmer dan 13,3 graden. Dit leverde, voor het eerst sinds 6 oktober 2019, zelfs een datum-kouderecord op. In Twente en Hupsel (Achterhoek) kwam de maximumtemperatuur nog lager uit met respectievelijk 12,1 en 12,2 graden.

Nog kouder bleef het op dinsdag 27 september. In De Bilt werd het maximaal 11,2 graden en daarmee was het de op negen na koudste septemberdag op het hoofdstation sinds 1901. Van een datum-kouderecord was echter geen sprake. In 1926 was het met 10,4 graden op 27 september nog wat kouder. De koudste septemberdag ooit in De Bilt was op 28 september 1943 met maximaal 8,0 graden.

Eerste grondvorst na de zomer

Ook de nachten verliepen koud en op 20 september werd de eerste grondvorst na de zomer genoteerd. In Eelde daalde de temperatuur uiteindelijk naar -1,8 graden. Ook in Twente vroor het bij de grassprietjes en daalde de temperatuur naar -1.0 graden. Ook de nachten daarna kwam het regelmatig tot vorst aan de grond.

Eindstand: normale temperatuur

Door de warme eerste helft en de frisse tweede helft van de maand komt de gemiddelde temperatuur uit op een redelijk gebruikelijke waarden van 14,6 graden. In totaal noteerde De Bilt dertien warme dagen met een temperatuur van 20 graden en meer tegen twaalf normaal. Op vijf dagen daarvan werd het zelfs zomers warm met 25 graden en meer tegen twee normaal.

Regionaal kletsnat

Met gemiddeld over het land 139 mm regen tegen normaal 79 mm was de maand kletsnat. Slechts zes keer verliep september nog natter met 2001 als recordjaar met gemiddeld over het land 191 mm.

Het natst was het deze septembermaand in het zuidwesten van het land met op veel plaatsen meer dan 200 mm. Op 10 september viel lokaal een maandsom neerslag. Het natst was Dirksland (Zuid-Holland) op Goeree-Overflakkee. Daar viel in totaal 279 mm. In Kerkwerve (Zeeland) viel 257 en in 's-Heerenhoek (Zeeland) 255 mm. In het Noord-Brabantse Steenbergen viel 228 mm.

De kustgebieden hadden de meeste regen en dat heeft alles te maken met het nog warme zeewater. Door onder andere kustconvergentie viel er in Zandvoort 199 en in Castricum 178 mm. Het Zuid-Hollandse Lisse spande de kroon met 262 mm. Het droogst was het in het oosten van het land. In het Overijsselse Rheezerveen viel 52 mm en in het dichtbijgelegen Dedemsvaart zat 50 mm in de regenmeter. Denekamp was met 49 mm het droogste station.

Door alle regen in deze maand is het neerslagtekort fors afgenomen. Op 5 september was er nog een landelijk neerslagtekort van 318 mm. Slechts vier jaren kenden een groter maximaal neerslagtekort. Inmiddels is dit tekort gedaald naar 222 mm. Er is dus nog altijd sprake van een neerslagtekort, maar de extreme droogte is voorbij.

Zonnige maand, maar niet overal

De maand verliep gemiddeld over het land zonnig. In totaal scheen de zon 180 uur tegen 159 uur normaal. Toch zal het na zes maanden op rij met meer dan 200 zonuren in de beleving van velen wat zijn tegengevallen. Het zonnigst was het in het midden en noorden van het land. In Den Helder komt het aantal zonuren uit op ongeveer 204 uur. Dat is de op vijf na zonnigste septembermaand sinds het begin van de metingen in 1906. Alleen in 1959, 2003, 1929 en 1928 was het zonniger.

De minste zonuren waren voor het zuiden. In Vlissingen werd het normale aantal zonuren niet gehaald. Daar scheen de zon 166 uur tegen 171 normaal. In Maastricht kwam de zon 161 uur tevoorschijn tegen 157 uur normaal.

Meer maandoverzichten vind je hier.