Hoe ontstaat rijp en wat is het verschil met sneeuw?

In dit artikel vertellen we hoe rijp ontstaat en wat het verschil is met sneeuw. Verder kun je lezen bij welke omstandigheden je rijp kunt verwachten en het ook leidt tot gladheid. Rijp kan verschillende vormen aannemen en lijkt soms wel een kunstwerk van de natuur.

Rijp bestaat uit ijskristallen, net zoals sneeuw, hagel en ijs op de sloot. De omstandigheden waaronder de ijskristallen vormen bepalen de vorm. Als water in de sloot bevriest, krijg je een mooie gladde laag ijs en als het water bijna niet beweegt kan het ijs mooi helder zijn. Hagelkorrels hebben een grillige vorm. Doordat de ijskristallen door elkaar zitten wordt het licht verstrooid en hierdoor is hagel wit, zeker de kleine korreltjes die ook veel lucht bevatten. De kristallen van sneeuw en rijp zijn nog grilliger en altijd wit.

Voor ijskristallen is water en vorst nodig. Hagel en sneeuw halen water uit de wolken, deze bestaan immers voor een groot deel uit kleine waterdruppeltjes en waterdamp. De ijskristallen ontstaan wanneer watermoleculen bij temperaturen onder het vriespunt een stofdeeltje tegenkomen waar ze zich aan kunnen hechten. Dit kan zand, zout of vervuiling zijn zoals roet.

Rijp in het veld. Foto: Adobe Stock / Tina Damster

Rijp ontstaat niet door kleine stofdeeltjes, maar wanneer watermoleculen bevroren oppervlakken tegenkomen. Dit kan gras of een struik zijn, maar ook je muts of jas als deze goed isoleren. Het schaap op de foto hierboven heeft ook rijp op zijn vacht. Ook vliegtuigen kunnen te maken krijgen met rijp als ze bij temperaturen onder nul door dikke wolken vliegen. Verder zijn ook ijsbloemen op je autoraam een bekende vorm van rijp.

Kunstwerk van rijp in de natuur. Foto: Adobe Stock / Maren Winter

Wie goed kijkt kan zien dat rijp niet mooi glad is, maar bestaat uit kleine puntjes. Daarbij geldt, hoe puntiger het oppervlak waar rijp op ontstaat, hoe puntiger de rijp. Dit komt doordat de lucht veel makkelijker langs puntige voorwerpen kan stromen. Het voorwerp vangt als het ware het vocht uit de lucht. Als er een klein beetje wind staat en er zit veel vocht in de lucht, bijvoorbeeld bij mist, dan zullen de ijskristallen tegen de wind in groeien.

Ruige rijp. Foto: Adobe Stock / Walain

Ruige rijp

Als het mistig is bij temperaturen onder nul, dan bestaat de mist uit hele kleine onderkoelde druppeltjes. De rijpvorming gaat dan veel sneller en als dit een tijd aanhoudt kunnen schitterende vormen ontstaan. De ijslaag kan ook veel dikker worden. Als in de mist veel vervuiling zit kunnen de onderkoelde druppels aan de vuildeeltjes hechten en krijg je (mot)sneeuw uit mist. Sneeuw en ruige rijp verschillen dus qua ontstaanswijze niet veel van elkaar.

Rijp op het houten deel van een brug in Amsterdam. Foto: Weeronline

Gladheid valt vaak mee

Ondanks dat rijp uit ijs bestaat, valt de gladheid bij rijp meestal mee. Vooral objecten die uitsteken en erg koud worden krijgen eerder te maken met rijp. Doorgaande wegen zijn vaak iets warmer en gladder dan het omringende grasland. Ook autoruiten kunnen erg koud worden en zullen daardoor eerder rijp krijgen dan het wegdek. Op bruggen zul je wel veel sneller rijpvorming zien dan op gewone wegen. Zeker houten bruggen kunnen daardoor glad worden. Het voordeel van rijp is dat het zichtbaar is en daardoor is deze vorm van gladheid lang niet zo verraderlijk als gladheid door bevriezing of ijzel.

Lees ook: Wanneer is het glad op de weg?