Dit is het effect van klimaatverandering op muggen in Nederland

Denk jij bij muggen ook gelijk aan rode en jeukende muggenbulten? Of dat irritante gezoem als je probeert te slapen? Meestal hebben we vooral in de warmere lente- en zomermaanden last van muggen. Kan de overlast door muggen in Nederland toenemen door klimaatverandering?

Om het effect van klimaatverandering te koppelen aan muggen in Nederland zijn vooral de verandering van de temperatuur en neerslag van groot belang. Anders dan wij mensen hebben muggen namelijk een variabele lichaamstemperatuur en zijn ze een soort kameleons voor veranderingen in hun omgeving. De temperatuur van de lucht bepaalt namelijk de lichaamstemperatuur van de muggen. Daarnaast zijn muggen bij warmer weer actiever, steken ze meer en planten ze sneller voort. In Nederland, en landen met een vergelijkbaar klimaat, veroorzaken muggen in het huidige klimaat de meeste overlast in de lente, zomer en nazomer.

Ziektes die er nu nog niet zijn

Als het klimaat verder opwarmt heeft dit niet alleen impact op de activiteit van muggen, maar ook op de gebieden op aarde waar ze voorkomen. In voorheen koudere gebieden, waar muggen nu vrij zeldzaam zijn, kunnen ze in een warmer klimaat ineens wel overleven. Hogere temperaturen, in gebieden waar muggen nu al voorkomen zoals in Nederland, leiden tot meer muggen en andere soorten waarmee nieuwe ziektes overgedragen kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan het westnijlvirus, knokkelkoorts en zelfs malaria.

In Nederland zouden muggen bij warmer weer nieuwe ziektes kunnen introduceren. Foto: Hans van Loenen.

In meer seizoenen overlast door muggen

De afgelopen jaren hebben we al gemerkt dat de winters steeds milder worden en hierdoor blijven muggen langer actief. Tijdens koud weer in de winter doen muggen een winterslaap en dan worden ze pas in de lente weer actief. Bij warm winterweer is deze rustperiode dus een stuk korter. De verwachting is dat de winters in Nederland door klimaatverandering steeds minder koud worden en meer muggen kunnen overleven. Bij de start van het nieuwe muggenseizoen beginnen we dus al met meer muggen.

Ook nazomerweer leidt tot een langere periode waarin we last kunnen hebben van muggenbeten. Dit weertype stelt het startmoment van winterrust een tijdje uit. De vrouwtjesmuggen kunnen zelfs nog een extra rondje eitjes leggen. Als je lekker op het terras of in de tuin zit eind september of begin oktober is het dus nog steeds oppassen geblazen voor muggenbulten.

Warmer en ook natter in Nederland

Niet alleen de temperatuur heeft impact op de overlast door muggen in Nederland, maar ook de hoeveelheid neerslag speelt een sleutelrol. Als er meer regen valt, vergroot dit het aantal broedplaatsen. Muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Denk aan plassen water op de grond, drooggevallen sloten waar een dun laagje water in komt te staan of water dat op daken blijft liggen als het langere tijd nat is geweest. Bij extreme neerslaghoeveelheden kunnen overstroomde gebieden ook last krijgen van veel muggen.

De meeste overlast door muggen kunnen we nu in de lente, zomer en nazomer verwachten. Foto: Martin Herms.

Tijdens een warm en nat voorjaar komen muggen dus eerder uit hun winterslaap. Als we in datzelfde jaar ook een milde winter hadden en ook nog eens nazomerweer krijgen, hebben we dus veel langer last van muggen en zijn er ook nog eens meer muggen. De lente is de afgelopen decennia al bijna anderhalve graad opgewarmd en de verwachting is de Nederlandse lente komende jaren nog warmer wordt. Ook wordt er zo’n 5 tot 10% meer neerslag in dit seizoen verwacht. De trend voor de zomer ziet er juist een stuk droger uit. In sommige jaren met lange droogte kan de overlast door muggen juist beperkt zijn. En niet alleen de lente wordt warmer. Ook in de overige seizoenen vormen hogere temperaturen de headlines in onderzoeken naar klimaatverandering.

Meer lezen over de impact klimaatverandering op het Nederlandse weer? Check de klimaatrubriek in ons nieuwsblog.

Conclusie: langer overlast, meer muggen en nieuwe ziektes

De effecten van de opwarming van het klimaat zorgen in Nederland voor een langere periode met overlast. De muggen zijn daarnaast ook nog eens een stuk actiever en in grotere aantallen aanwezig door hogere temperaturen en meer neerslag. Nieuwe soorten kunnen ziektes introduceren en virussen in muggen verspreiden zich sneller bij warm weer. Niet echt een rooskleurig beeld voor de toekomst dus als het om muggen gaat. Hieronder vind je een paar handige tips om muggen te weren uit je huis en tuin!

• 11 tips tegen muggen in je slaapkamer
• 5 tips om van muggen in je tuin af te komen