De sneeuwwinter van 2009 - 2010

Tijdens de meeste winters van de huidige eeuw bleef echt winterweer beperkt tot hooguit twee weken. Hoe anders was dit in de winter van 2009 – 2010. Ben je jonger dan een jaar of dertig? Dan is dit met afstand de koudste en vooral meest sneeuwrijke winter waar je herinneringen aan zal hebben.

Tijdens de winter van 2009 – 2010 was het niet één of twee weken winters, maar duurde de periode met echt winterweer ruim tien weken! De winter viel binnen op 12 en 13 december en verliet ons land pas rond 21 februari. Binnen deze periode zaten wel een paar minder koude dagen met maxima rond 5 graden, maar vaak lag de middagtemperatuur rond het vriespunt en vroor het ’s nachts flink.

Sneeuw, sneeuw en nog meer sneeuw

Toch zijn het niet de lage temperaturen die je herinnert als je aan deze winter denkt. Veel opvallender was de schijnbaar oneindige hoeveelheid sneeuw die viel. De talrijke sneeuwbuien leverden grote overlast op voor het autoverkeer en openbaar vervoer.

Dik pak sneeuw in december 2009, Ureterp, Friesland. Foto: Wouter van Bernebeek

Het sneeuwde vrijwel elke dag wel ergens, maar deze sneeuwsituaties springen eruit:

• Op 17 en 18 december viel vooral in een strook van de kop van Noord-Holland naar Groningen 10 tot ruim 30 centimeter sneeuw.
• Op 20 december viel er 10 tot 20 centimeter in grote delen van het midden en zuiden van het land. In het noorden liep de dikte van het sneeuwdek op 20 december op naar lokaal ruim 40 centimeter! Vlak voor kerst begon het te dooien en ook tijdens de kerstdagen dooide het en viel regen. Toch lag er op beide kerstdagen ’s ochtends in De Bilt nog een gesloten sneeuwdek en was er dus sprake van een witte kerst.
• In de nacht van 1 naar 2 januari viel 5 tot 10 centimeter sneeuw in de westelijke kustprovincies. Overdag viel op 2 januari 5 tot lokaal 20 centimeter verse sneeuw in Noord-Nederland. Ook in delen van Zeeland, Brabant en Limburg viel zo’n 5 centimeter, maar in grote delen van de Randstad en in Utrecht viel dit vrijwel niets.
• Op 6 januari trok een gebied met zware sneeuw, met 10 tot 15 centimeter in enkele uren, tijdens de avondspits over de regio Haarlem-Amsterdam. Het gevolg was een urenlang aanhoudend verkeersinfarct.
• Op 9 en 10 januari was vooral in het noordelijke deel van het land sprake van sneeuwjacht. Plaatselijk ontstonden sneeuwduinen van een meter hoog. In 1979 was sprake nog veel hogere sneeuwduinen.
• Op 23 januari viel er in het noordwesten van het land 5 tot 10 centimeter sneeuw.
• In de nacht van 29 op 30 januari en de nacht van 30 op 31 januari lieten fikse sneeuwbuien in grote delen van het land opnieuw een aantal centimeters sneeuw achter. Alleen in Zeeland en vlak langs de westkust leverde dit geen sneeuwdek op.
• In de ochtend van 1 februari viel in de noordelijke helft van het land 2 tot lokaal 5 centimeter. De sneeuw veroorzaakte grote problemen tijdens de spits.
• Op 10 februari viel er in grote delen deel van het land 1 tot 4 centimeter sneeuw en lokaal op de Veluwe, in Overijssel en Drenthe zelfs zo’n 10 centimeter.
• Door alle sneeuwval moest bijzonder vaak gladheid bestreden worden. Al rond de jaarwisseling was sprake van regionale tekorten van strooizout en deze problemen zouden tot in februari aanhouden.

Sneeuwdek, -12 graden en poolsneeuw in december 2009, Ureterp, Friesland. Foto: Wouter van Bernebeek

De cijfers van de winter 2009 -2010:

Gemiddeld over het land waren er 42 dagen met een sneeuwdek en in Noordoost-Nederland kwam het lokaal tot 55 sneeuwdekdagen. Hiermee was het de sneeuwrijkste winter sinds 1978 – 1979. Ter vergelijking: in de periode 1991 – 2020 ligt het aantal dagen met een sneeuwdek gemiddeld op 10 dagen. Veel winters halen echter niet eens 5 dagen.

De gemiddelde wintertemperatuur in De Bilt is in ons huidige klimaat 3,9 graden. Overdag is het gemiddeld 6,6 graden en in de nacht 1,0 graden. De winter 2009 – 2010 had een gemiddelde temperatuur van 1,1 graden en was dus bijna 3 graden kouder dan normaal. In het noorden van het land lag de gemiddelde wintertemperatuur zelfs net onder nul.

Hiermee is de winter van 2009 – 2010 tot dusver de koudste winter van deze eeuw. Het was ook de koudste winter sinds 1995-1996 en daarmee was het ook kouder dan 1996-1997; de winter van de laatste Elfstedentocht.

Door alle sneeuw was 2009 – 2010 een slechte winter voor schaatsliefhebbers. Wat dat betreft was de op één na koudste winter van deze eeuw tot dusver (2008 -2009) een stuk beter. Lees alles over de schaatswinter 2008 -2009.

Er werden in De Bilt 55 vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 graden) genoteerd, tegen 35 gemiddeld. Verder kwam het tot 20 ijsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0 graden). Een gemiddelde winter heeft er hiervan 6.

Lees alles over een ‘normale’ winter in Nederland.

Kortom: het was een koude en vooral zeer sneeuwrijke winter. Vergeleken met de strengste winter van de vorige eeuw was 2009 – 2010 echter kinderspel. Lees alles over de ijskoude winter van 1963.