Herfst begonnen: nachten worden weer langer dan de dagen

De astronomische herfst is zojuist om 8:50 uur echt begonnen en dat betekent dat de nachten vanaf nu weer langer worden dan de dagen. De snelheid waarmee dagen korter worden is bij de start van de herfst het hoogst. De hele astronomische herfst worden de dagen korter en op 21 december, als de herfst eindigt, is de zon slechts 7:40 minuten op. Zodra de winter begint worden de dagen weer langzaam langer.

In september neemt de daglengte met ongeveer 4 minuten per dag af. Begin september schijnt de zon nog ruim 13,5 uur en aan het eind van de maand is dit nog maar 11 uur en 40 minuten. Ook begin oktober worden de dagen snel korter. Eind oktober is de zon nog 9,5 uur op. In november en december gaat de afname van de daglichtperiode steeds minder snel en richting de kortste dag van het jaar is de verandering nauwelijks meer zichtbaar.

Waarom dit zo is leggen we uit in dit artikel: Waarom worden de dagen in september zo snel korter?

Dag en nacht pas over een paar dagen even lang

Op deze eerste dag van de astronomische herfst staat de zon loodrecht boven de evenaar en zouden dag en nacht (overal op aarde) even lang moeten zijn, maar toch is dit niet helemaal het geval. De zon gaat in het midden van het land vandaag om 7:27 uur op en om 19:36 uur onder. Daarmee is de daglengte 12 uur en 9 minuten.

Tijden van zonsopkomst en zonsondergang voor Midden-Nederland. In het noorden duren de dagen in het winterhalfjaar korter en in het zomerhalfjaar langer.

Dat de dag nog 9 minuten langer is dan de dag komt doordat de tijdstippen van zonsopkomst en zonsondergang worden gesteld op de bovenrand van de zon. De kern van de zon is over de hele aarde op de eerste dag van de herfst even lang boven de horizon als onder de horizon. Vanaf 26 september is de daglengte wel minder dan twaalf uur.

Lees ook: Begin herfst: 1 september of 23 september?

Naarmate de herfst vordert worden dagen in het noorden sneller korter dan in het zuiden. Hierdoor is er binnen ons land een verschil in daglengte. Aan het einde van de herfst is de zon 7,5 uur op in het Waddengebied en bijna 8 uur in Zuid-Limburg. In de lente en in de zomer is de zon juist langer op in het noorden dan in het zuiden.

Kleurrijke zonsopkomst. Foto: Ben Saanen

Boven de poolcirkel is later in de herfst sprake van een poolnacht, waarbij de zon de hele dag onder de horizon blijft. In het gebied rond de evenaar varieert de daglengte door het jaar heen maar met een paar minuten. De zon is daar zo’n 12 uur op.

Kouder door langere nachten

Doordat de nachten in de herfst steeds langer worden dan de dagen koelt het in de loop van de herfst steeds verder af. De afkoeling in de nachten kan simpelweg niet meer gecompenseerd worden door de opwarming overdag. Aan het begin van de herfst is warme lucht vaak nog wel in de buurt en kan het soms nog aangenaam warm zijn. Later in de herfst is het Europese continent meer afgekoeld en krijgen we soms al met vroeg winterweer te maken.

Lees ook: Dit weer is normaal in de herfst