Dit moet je weten over de donkerste periode van het jaar

Wat gaat het jaar snel! Nog even en we zitten midden in de donkere dagen voor kerst. Maar hoe snel wordt het nu donker? En hoe komt het dat de donkere dagen zo donker zijn? Wij vertellen je alles over de donkerste periode van het jaar.

Na de zomervakantie gaat het snel bergafwaarts met de lengte van de daglichtperiode. In september en oktober worden de dagen het snelst korter. Dat gaat maar liefst met vier minuten per dag! Terwijl de zon begin september nog op komt rond 6:50 uur, wordt het aan het eind van de maand pas licht rond 7:40 uur. Zonsondergang verschuift van circa 20:30 uur op 1 september naar circa 19:20 uur op de 30e. Dat scheelt bijna twee uur daglicht en dat in één maand tijd!

Tijden van zonsopkomst en zonsondergang voor Midden-Nederland. In het noorden duren de dagen in het winterhalfjaar korter en in het zomerhalfjaar langer.

Halverwege oktober vinden zonsopkomst en -ondergang plaats rond respectievelijk 8:00 uur en 18:45 uur. Half-november begint het pas écht donker te worden en wordt het al rond 16:45 uur donker. Het tijdstip van zonsopkomst is ongeveer gelijk aan dat van 15 oktober. Dat komt doordat eind oktober de wintertijd in gaat. Op de donkerste dag van het jaar, 21 december, is het slechts zeven uur en drie kwartier licht.

In deze donkere periode geeft kerstverlichting wat sfeer. Foto: Gerard van Vugt

De donkerste periode van het jaar

Er is geen officiële definitie voor ‘de donkerste periode van het jaar’, maar over het algemeen is de helft van het jaar waarin de nachten langer zijn dan de dagen een goede leidraad. Gevoelsmatig vindt de donkerste periode plaats tussen eind september en eind december, maar hoe komt dat eigenlijk?

In deze periode worden niet alleen de dagen korter, ook het weer werkt mee aan een sombere sfeer. In de herfst is het vaak regenachtig en grijs, in tegenstelling tot de zomer wanneer de zon nog volop schijnt. Het lijkt zelfs alsof het steeds herfstachtiger wordt naarmate we verder in de herfst komen.

Een andere reden waarom de donkerste periode van het jaar voor het gevoel tussen september en december plaatsvindt is het vallen van de blaadjes. Precies in deze tijd van het jaar kleuren bladeren massaal rood of bruin en vallen uiteindelijk van de bomen. De grauwe takken van kale bomen in combinatie met grijs en nat weer maken het erg somber.

Grijs en grauw. Foto: Ria Luttikhold

De dagen worden weer langer!

Voor het gevoel zijn de dagen in januari en februari niet zo ‘donker’ als voor de jaarwisseling. Dat heeft te maken met het langer worden van de dagen, ook al is de daglengte ongeveer even lang als in oktober en november.

Bloeiende krokussen in februari. Foto: Piet Grim

Met het ‘lengen’ van de dagen helpt ook het weer een handje mee. De koudste periode van de winter is aangebroken en dat levert regelmatig zonnige vorstdagen op. In februari lijkt het soms alweer voorjaar met temperaturen boven 15 graden en flink wat zon. Herinner je februari 2019 en februari 2021 nog?

Is er somber herfstweer op komst? Je leest het in ons weerbericht.