Zo zacht, koud, nat en mistig kan de jaarwisseling zijn

Het weer tijdens de jaarwisseling wisselt sterk van jaar tot jaar. De laatste jaren kwam vaak mist voor, maar er waren ook jaren dat het helder en koud was met vorst. Soms viel ook regen, stond er veel wind en was het boterzacht. In dit artikel kijken we naar het weer tijdens de jaarwisseling in de afgelopen 30 jaar.

De jaarwisseling van 2020-2021 was koud met lichte vorst. Om precies 0:00 uur was het in De Bilt -1,7 graden. Het was ook erg mistig en in combinatie met temperaturen onder nul was er ook rijp. Het KNMI gaf voor de provincies Utrecht en Zuid-Holland code oranje af voor dichte mist.

Opvallend is dat het voor het tweede jaar achtereen tot een weercode kwam tijdens oud en nieuw. Tijdens de jaarwisseling van 2019-2020 werd zelfs code rood afgegeven voor de provincies Friesland, Groningen en Drenthe in verband met extreem dichte mist. Lokaal was het zicht slechts 5-10 meter. Voor de overige provincies gold code oranje. Alleen voor Zeeland gold een lichte waarschuwing geel.

Tijdens rustig weer in de nieuwjaarsnacht kan, mede ook door het afsteken van vuurwerk, (vuurwerk)mist ontstaan. Sinds 1991 kwam het in totaal tijdens acht jaarwisselingen tot mist. Mistig was het in 1993, 1996, 2002, 2008, 2011, 2017, 2020 en 2021.

Vaak droog tijdens oud en nieuw

Als we kijken naar het moment van de jaarwisseling dan is het vaak droog. Sinds 1991 regende het in De Bilt achtmaal en dat is eens per vier jaar. De laatste keer dat het in het in het eerste uur van het nieuwe jaar regende was in 2019. Veel viel er toen niet in De Bilt, maar het miezerde wel. In 2014 regende het wat harder, maar de natste jaarwisseling van de afgelopen 30 jaar was 2013. Er viel in de eerste zes uur van het jaar 8 millimeter. Ook in 1992, 1995, 2002, 2007 en 2008 regende het tijdens en kort na de jaarwisseling.

Regen en wind gaan vaak samen en de meeste wind stond er tijdens de overgang van 2006 naar 2007. In De Bilt waaide de zuidwester matig tot vrij krachtig, windkracht 4 tot 5. Ook van 2017-2018 stond er veel wind en werd in De Bilt de zwaarste windstoot tijdens oud en nieuw van de laatste 30 jaar gemeten. De westen- tot zuidwestenwind haalde uit naar 69 km/uur. Ook bij de jaarwisseling van 2022-2023 waaide het stevig met aan zee soms zware windstoten. Hierdoor werden verschillende vuurwerkshows afgelast.

Tijdens de jaarwisseling van 2001-2002 viel er ook wat regen, maar toen lagen de temperaturen rond het vriespunt. Er werd dan ook op grote schaal gladheid gemeld door ijzel. Ook kwam het die nacht tot mist. Sneeuw valt er tijdens oud en nieuw opvallend weinig. Sinds 1991 viel er alleen in 2010 sneeuw tijdens de nieuwjaarsnacht. De temperatuur lag daarbij rond het vriespunt.

vuurwerk tijdens oud en nieuw. Foto: Margreet van Vianen

Eens per vijf jaar vorst tijdens jaarwisseling

Sinds 1991 vroor het tijdens zes jaarwisselingen en de laatste keer was tijdens de overgang van 2020 naar 2021. Daarvoor kwam het bij de jaarwisseling van 2009 tot vorst. Ook in 1993, 1996, 1997 en 2003 vroor het tijdens de eerste uren van het nieuwe jaar. Het koudst was het in 1997. Een aantal dagen voor de laatste Elfstedentocht was het om 0:00 uur -11,9 graden. Het minimum in die nacht was -13,7 graden.

Bizar warme jaarwisseling 2022-2023

Tijdens de jaarwisseling 2022-2023 konden we als klap op de vuurpijl om 0:00 uur ook de warmste jaarwisseling ooit gemeten noteren. In De Bilt was het om middernacht 15,5 graden. Het record van 12,1 graden, dat op naam stond van de jaarwisseling 2006-2007, werd daarmee gebroken. In Ell (Midden-Limburg) was het op het moment van de jaarwisseling het warmst met 16,6 graden.

Ook op oudjaarsdag 2022 en nieuwjaardag 2023 sneuvelden datum-warmterecord en zelfs maandrecords. Lees hier een terugblik op deze jaarwisseling.

Welk weer is ‘normaal’ tijdens oud en nieuw?

De klimaatgemiddelde temperatuur, gemeten over de periode 1991-2020, is tijdens de jaarwisseling 3,1 graden. De kans dat het vriest is 20% en de kans op mist is met 25% iets groter. De kans dat het tijdens en kort na de jaarwisseling regent is ook 25%. Een droge jaarwisseling met temperaturen boven nul is, klimatologisch gezien, dan ook het grootst.