Groeiseizoen voorbij: zo groot is het neerslagtekort

efedea38-droogte-1280x600

Voor het derde jaar op rij was het groeiseizoen in het overgrote deel van het land kurkdroog. Vooral in delen van Gelderland, Noord-Brabant, Limburg en ook in de Kop van Noord-Holland is het neerslagtekort nog altijd meer dan 300 millimeter. De minst droge gebieden, in een strook van het zuiden van Noord-Holland via Flevoland naar Drenthe, hebben een tekort van 60-120 millimeter. Gemiddeld over het land is het tekort 212 millimeter.

Het groeiseizoen dat op 1 april begon, eindigt op deze 30e september met een landelijk gemiddeld neerslagtekort van 212 millimeter. Vorig jaar was het tekort op 30 september 158 millimeter en in 2018 was het nog veel droger met een tekort van 297 millimeter. Het was dan ook voor het derde jaar op rij kurkdroog. Het jaar 1976 is recordhouder met op 30 september een tekort van 357 millimeter. Normaal eindigt het groeiseizoen met een tekort van ongeveer 90 millimeter.

De droogte van de laatste jaren speelde ook dit jaar nog een grote rol. Doordat er in de vorige herfst en afgelopen winter niet genoeg regen viel, ondanks een recordnatte februari met gemiddeld over het land 147 millimeter, begon het groeiseizoen op 1 april al direct met lage grondwaterstanden. De droogte is gebaseerd op het verschil tussen de hoeveelheid neerslag en de verdamping. Als er meer verdampt dan er valt is sprake van een tekort. Het aantal zonuren en de temperatuur bepalen hoeveel vocht verdampt. Hoe zonniger en warmer het is, des te meer er verdampt. Ook als het hard waait droogt de bodem sneller uit.

In de recordzonnige aprilmaand viel gemiddeld over het land slechts 11 millimeter regen. Door de vele zonneschijn verdampte veel neerslag en op 27 april was het landelijk gemiddelde neerslagtekort al 76 millimeter. Niet eerder was het zo vroeg in het groeiseizoen zo droog. Door een wisselvallige periode eind april, begin mei liep het neerslagtekort weer wat terug, maar er volgde weer een kurkdroge maand.

2a7d6df0-neerslagtekort

Nieuw droogterecord

Mei 2020 was één van de zonnigste maanden ooit gemeten. Naast dat de zon zoveel scheen, viel er nauwelijks regen. Gemiddeld over het land werd slechts 19 millimeter neerslag gemeten en op 19 mei bedroeg het neerslagtekort daardoor al 124 millimeter. Dat was een nieuw record, want het recordjaar wat betreft droogte was 2011. In dat jaar bedroeg het neerslagtekort op 19 mei 115 mm. Eind mei was het neerslagtekort verder opgelopen naar ruim 160 mm.

Juni was een vrij natte maand en halverwege de maand nam het neerslagtekort wat af. Het was vanaf dat moment niet meer recorddroog, maar door een zonnig en heet slot van juni liep het tekort wel weer op naar 180 millimeter. Daarmee was de droogte-situatie vergelijkbaar met het recordjaar 1976. In juli viel een normale hoeveelheid regen, maar vooral de tweede helft van de maand was vrij droog. Daardoor kon het neerslagtekort voor het derde jaar op rij oplopen naar landelijk gemiddeld meer dan 200 millimeter.

Door een extreme hittegolf en vooral in de eerste helft van de maand nagenoeg geen druppel regen, steeg het neerslagtekort in augustus naar 250 millimeter. Normaal gesproken is het neerslagtekort het grootst in augustus met ongeveer 120 millimeter. In de maanden daarna loopt het tekort terug en in november is er een overschot. Dit jaar begon september nat, maar halverwege de maand was het weer droog en zeer warm. Er verdampte meer water dan er viel en het tekort liep weer op naar 247 millimeter.

109b2268-neerslagtekort_kaart

Regionaal een tekort van meer dan 300 millimeter

Net als de voorgaande twee jaar zijn de verschillen in het land groot. Het neerslagtekort is het grootst in het zuidoosten van het land. Vooral in het noorden van Limburg, het noordoosten van Brabant en in de Achterhoek is het tekort meer dan 300 millimeter. Ook in een strook van Den Bosch naar Eindhoven, maar ook in de regio Den Helder en het zuiden van Texel is het tekort 300 mm en meer. Het minst droog is het in een brede strook van het zuiden van Noord-Holland via Flevoland naar het noordoosten. Daar is het tekort 60-120 millimeter. Gemiddeld over het land is het tekort momenteel 212 millimeter.

Droogte nu wel voorbij?

De regen van de laatste week en de verwachte regen van komende week en heel oktober zullen ongetwijfeld de droogte verlichten, maar de lage grondwaterstanden zijn in grote delen nog lang niet voorbij. Feitelijk hebben we een heel jaar lang meer regen nodig dan normaal. Goed waterbeheer van waterschappen kan echter voor een snellere stijging van de grondwaterstanden zorgen. De verwachting is dat het landelijk gemiddelde neerslagtekort de komende twee weken daalt naar 169 millimeter.

Foto: Johnny Willemsen

Bekijk hieronder de meest relevante video’s over het weer