Wat is een tornado?

Een tornado is snel ronddraaiende lucht aan de onderkant van een onweerswolk. Dit is zichtbaar als soort slurf doordat waterdamp condenseert, maar ook doordat de tornado schade veroorzaakt en je dus voorwerpen, zoals zand, bladeren en takken, door de lucht ziet vliegen. Ze kunnen vrijwel overal ter wereld voorkomen, ook in Nederland.

Een tornado ontstaat onder een zeer sterke naar boven gerichte luchtstroom in een buienwolk. De rotatie van de tornado zelf kan onderdeel zijn van draaiing van luchtstromen in de hele bui, die in dat geval dan supercel genoemd wordt. Er zijn twee belangrijke zaken die de kans op het ontstaan van supercel onweersbui met tornado groter maken. Zo is er een flink verschil in wind in de onderste (paar) kilometer nodig. Dit kan zowel in richting als in snelheid zijn. Daarnaast helpt het als de hoogte van de onderkant van de buienwolk laag is.

Er kunnen ook tornado’s voorkomen die niet met een supercel onweersbui samenhangen. Deze zijn vaak niet zo krachtig en worden in Nederland doorgaans windhoos genoemd.

Schaal van tornado’s

Tornado’s worden ingedeeld volgens de Enhanced Fujita Scale. Deze schaal is gebaseerd op de optredende schade aan bouwconstructies en loopt van EF0 tot EF5. Bij de lichtste categorie van EF0 worden windsnelheden van 105 tot 137 kilometer per uur gemeten en waaien er bijvoorbeeld enkele dakpannen van het huis.

Bij categorie EF5 waait het harder dan 322 kilometer per uur en is de schade catastrofaal, zoals ingestorte gebouwen. De levensduur van een tornado is meestal korter dan een uur. Een zeer krachtige houdt het weleens enkele uren uit.

De schaal van Fujita

Tornado’s in de Verenigde Staten

In vrijwel de hele wereld kunnen tornado’s voorkomen. De gebieden waar de meeste tornado’s zijn te vinden zijn delen van China, Oost-India en Bangladesh en het centrale deel van de Verenigde Staten. Dit laatste gebied staat bekend als Tornado Alley.

Gemiddeld worden in Tornado Alley circa 1000 tornado’s per jaar waargenomen. Het gebied is voor een groot deel open, waardoor je ver kan kijken. Ook zijn hier bijzonder veel tornadojagers actief. Dit zijn mensen die op dagen met tornado’s de onweersbuien met de auto achtervolgen.

Recente tornado’s in Nederland

Vrijwel elk jaar komen er wel enkele tornado's voor in ons land, gemiddeld zo'n 1-3 per jaar. Ook de laatste jaren was het bijna elk jaar wel raak. Op 4 juni 2019 veroorzaakte een EF1 tornado schade in o.a. het Gelderse dorp Rheden. Op 9 augustus 2019 trok een windhoos door Amsterdam.

In oktober 2021 waren er tornado's in onder andere Barendrecht en 's-Heerenberg. Op 27 juni 2022 ontstond flink wat schade door een tornado in Zierikzee en eerder dat jaar, op 22 mei 2022 was het raak in het Limburgse Beek. Op 4 juli 2023 veroorzaakte een zwakke tornado schade in de omgeving van Apeldoorn.

Lees ook: Wat is het verschil tussen een orkaan en een tornado?