Wachten duurt lang: al 25 jaar geen Elfstedentocht

Het is vandaag al 9131 dagen geleden dat voor het laatst een Elfstedentocht werd gereden. Nog nooit moesten we er zo lang op wachten! Een einde aan de huidige periode zonder Elfstedentocht is niet in zicht.

Rond de jaarwisseling was het extreem zacht. Dat kan je niet ontgaan zijn! Inmiddels zit de temperatuur in een dalende trend, maar we koersen niet af op echt winterweer. Voor de komende twee weken wordt normaal januariweer verwacht. Dat wil zeggen maxima rond een graad of 6 en tijdens heldere perioden in de nacht kans op lichte vorst. Schaatsijs, laat staan Elfstedentochtijs, zit er met deze verwachting niet in. 

Lees ook: Wat voor weer is er nodig voor een Elfstedentocht? 

Ook de vooruitzichten naar de tweede helft van januari bieden weinig hoop op flinke vorst en schaatspret. In onze maandverwachting voor januari zien we dat de kans op vorst in de nachten wel toeneemt, maar duidelijk kouder dan normaal weer wordt niet verwacht. Van strenge vorst en een mooie ijsvloer kunnen we voorlopig alleen maar dromen!

Elfstedentocht 1997. Foto: Theo Albada Jelgersma

Elfstedentocht 1997. Foto: Theo Albada Jelgersma.

Hopen op februari?

Dat het weer ook in een zachte winter snel om kan slaan zagen we vorig jaar in februari. Toen was het een week lang volop winter in ons land en heb je misschien wel geschaatst. Voor een Elfstedentocht is echter zeer dik en betrouwbaar ijs nodig. Daarvoor is één week met vorst niet genoeg en moeten de omstandigheden voor de vorming van natuurijs perfect zijn. Overdag ligt in februari dooi vaak al op de loer, doordat de zon dan in kracht wint. 

Schaatsen op natuurijs. Foto: Chris Willemsen

Schaatsen op natuurijs tijdens een vorstperiode. Foto: Chris Willemsen

Een Elfstedentocht in februari is wat dat betreft lastig als het in januari niet koud is geweest. Het water is dan nog warm en de in kracht toenemende zon maakt de tijd waarin een mooie ijsvloer kan ontstaan beperkt.  

Nooit meer een Elfstedentocht?

We krijgen door klimaatverandering steeds warmere winters met minder ijsdagen waarop het de hele dag blijft vriezen en minder vaak strenge vorst. Hierdoor wordt de kans op een Elfstedentocht steeds kleiner. Natuurlijk komen ook in een opgewarmd klimaat nog koude periodes voor. Noorden- of oostenwinden voeren dan veel koudere lucht aan dan normaal. Toch is deze aangevoerde lucht wel minder koud dan bij een vergelijkbare situatie in het verleden. Het noordpoolgebied is inmiddels al bijna vier graden opgewarmd. De opwarming gaat daar extra hard. 

Theo Albada Jelgersma Elfstedentocht 1986

Elfstedentocht 1986. Foto: Theo Albada Jelgersma.

In de komende tientallen jaren is er nog wel een kleine kans op een Elfstedentocht. Momenteel is de kans op voldoende winterkou 8 procent, maar de kans op de Tocht der Tochten is kleiner omdat weeromstandigheden zoals sneeuwval roet in het eten kunnen gooien. Dat zagen we in 2012! Met veel geluk kan het dus nog een keer gebeuren. De doorgaande opwarming verkleint deze kans volgens het KNMI naar 1 procent in 2050 en aan het einde van de eeuw zijn de kansen verwaarloosbaar klein. 

Hoofdfoto: Jolanda Postma