Zee-ijs toegenomen, maar dikte niet

Het zee-ijs in de Noordelijke IJszee heeft zijn jaarlijks minimum bereikt na het smeltseizoen in de zomer, en het goede nieuws is dat er meer zee bedekt is met ijs dan de afgelopen jaren. Zelfs 25 procent meer dan vorig jaar. Maar er is geen reden tot juichen: de algemene neerwaartse trend van Arctisch zee-ijs zet zich voort, aangezien de regio meer dan twee keer zo snel opwarmt als andere delen van de wereld. En oppervlakte zegt niet alles: als we kijken naar de dikte van het ijs is er geen goed nieuws.

Het relatief hoge minimum te zijn behaald ten koste van dikker, meerjarig ijs. Het uitdunnen of volledig smelten van dikker Arctisch zee-ijs (er is nu ongeveer driekwart minder als vier decennia geleden) is verontrustend.

Volgens het National Snow and Ice Data Center van de Universiteit van Colorado, werd het minimum waarschijnlijk donderdag bereikt. Het schat de totale oppervlakte bedekt met zee-ijs in het noordelijk halfrond dit jaar op 4,72 miljoen vierkante kilometer. Dat is het op twaalf na laagste totaal sinds de satellietwaarnemingen van het noordpoolgebied in 1979 begonnen en ongeveer 25 procent meer dan vorig jaar.

Dat komt omdat koudere en stormachtigere omstandigheden tot minder smelten leidden. Vooral een aanhoudende zone van koudere lagedruklucht boven de Beaufort zee ten noorden van Alaska vertraagde het smelttempo daar. Het herinnert ons eraan dat het klimaat van nature variabel is en dat variabiliteit soms opweegt tegen de effecten van klimaatverandering. Maar de algemene neerwaartse trend van Arctisch zee-ijs zet zich voort, aangezien de regio meer dan twee keer zo snel opwarmt als andere delen van de wereld.

Ten koste van dikker, meerjarig ijs

Het recordminimum werd in 2012 vastgesteld en de resultaten van dit jaar liggen ongeveer 40 procent hoger dan dat. Maar het totaal van dit jaar ligt nog steeds bijna 1,6 miljoen vierkante kilometer (45 keer België) onder het gemiddelde minimum voor de periode 1981 tot 2010. En met dit jaar zijn de minima voor de laatste 15 jaar de laagste 15 sinds 1979. Bovendien lijkt het relatief hoge minimum te zijn behaald ten koste van dikker, meerjarig ijs.

Er zijn twee elementen waren in de natuurlijke variabiliteit die zee-ijs zouden kunnen beïnvloeden. Een daarvan is temperatuur. Maar het andere, is hoe het ijs elke winter wordt “klaargemaakt” om te smelten. Afgelopen winter dreven winden veel dikker, ouder ijs westwaarts van het noorden van Groenland naar de Beaufort zee en een naburige zee, de Chukchi. Deze zomer is dat dikkere ijs dunner geworden, maar het meeste is niet helemaal gesmolten.

Het uitdunnen of volledig smelten van dikker Arctisch zee-ijs (er is nu ongeveer driekwart minde als vier decennia geleden) is verontrustend. Hoe dunner het zee-ijs wordt, hoe meer zonlicht het doorlaat naar het onderliggende water, wat de mariene ecosystemen kan aantasten en nog meer warmte kan genereren omdat meer van de zonne-energie wordt geabsorbeerd en opnieuw wordt uitgestraald als warmte.

Smeltend zee-ijs

Foto: AS / Alexey Seafarer

Verontrustend patroon

En aangezien het eerstejaarsijs, dat dunner is, meer geneigd is om volledig te smelten omdat het ouder ijs vervangt, wordt de regio over het algemeen vatbaarder voor smelten. Veel wetenschappers verwachten dat het noordpoolgebied binnen een decennium of twee in de zomer zo ijsvrij kan worden.

Het westwaarts waaien van ouder ijs uit het noorden van Groenland afgelopen winter kan bovendien een voortzetting zijn van een verontrustend patroon dat in 2020 werd opgemerkt. Het gebied is normaal gesproken zo vol met hardnekkig, meerjarig ijs dat het bekend staat als “het laatste ijsgebied”. Het is een plek waar, zelfs als het ijs in de Arctische zomers volledig verdwijnt, men denkt dat er genoeg ijs zal blijven om als toevluchtsoord te dienen voor ijsberen en andere van ijs afhankelijke dieren in het wild.

Maar vorig jaar vond een Duitse ijsbreker bij een expeditie weinig dik ijs terwijl hij door het gebied reisde. En een onderzoek suggereerde dat variabele windpatronen, in combinatie met door opwarming veroorzaakte verdunning en smelten van ijs, ertoe hadden geleid dat veel van het dikkere ijs uit het gebied was weggeblazen.

Foto: AS / Staphy Bron: TCE / BusinessAM