Vorst in september, zacht in december?

Je hoort het weleens, als het vriest in september dan wordt het zacht in december. Maar klopt dat eigenlijk wel? Wij vertellen je of vorst in september tot zacht weer in december leidt.

Vorst aan de grond in september is eigenlijk heel normaal. Vrijwel elk jaar komt het wel ergens in Nederland in september tot grondvorst. Gemiddeld gebeurt dat voor het eerst na de zomer op 28 september. In De Bilt is vorst in september een stuk zeldzamer.

Sinds het begin van de grondtemperatuurmetingen in 1971 kwam het in 12 jaren op het hoofdstation tot vorst aan de grond in september. Dat betekent ook dat het in 40 jaren niet vroor in De Bilt. Gemiddeld komt grondvorst in september dus eens in de vijf jaar voor op het hoofdstation. Voor een eerlijke vergelijking gaan we puur uit van de temperatuur in De Bilt.

Zacht in december na vorst in september: dit is ervan waar

Toen de grondtemperatuurmetingen in De Bilt in 1971 begonnen verliepen de nachten in september gelijk koud. In maar liefst vijf nachten vroor het die maand aan de grond op het hoofdstation. In de koudste nacht daalde de temperatuur op klomphoogte zelfs naar -5,2 graden. Sindsdien is het in De Bilt nooit meer zo koud geweest in september.

Kregen we daarna een ijskoude december? Nee, verre van zelfs! December 1971 staat op de veertiende plaats van zachtste decembermaanden ooit gemeten met een gemiddelde temperatuur van 5,4 graden. Het vroor die maand slechts in een paar nachten en overdag lag de temperatuur veelal rond 10 graden, een compleet anti-winterse december dus.

Andersom kan het ook. In 2010 had september totaal geen winterse aspiraties. De wind was vaak westelijk, waardoor de temperatuur vrij mild was. Het weerbeeld liet bovendien geregeld regen en bewolking zien. Wat volgde was een van de koudste decembermaanden ooit gemeten met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van -1,1 graden. Alleen in 1927, 1950, 1969 en 1933 was het nog kouder! Misschien herinner je december 2010 nog wel. De maand verliep bijzonder sneeuwrijk met vrijwel elke dag een pak sneeuw. Nederland beleefde een witte Kerst en het bleef op een flink aantal dagen de hele dag vriezen.

In andere jaren wisselde het heel sterk of het na een koude september zacht of juist koud werd in december.

Conclusie

Er is geen enkel verband tussen de temperatuur in september en december. Vorst in september hoeft dus zeker niet te leiden tot zacht weer in december. Dat heeft alles te maken met de grilligheid van het Nederlandse weer. Ons weer kan gewoon alle kanten op en kent geen geheugen. Tussen de verschillende seizoenen is er soms wel een verband.

Zo kan na een warme zomer in de herfst meer regen vallen dan normaal. Dat heeft met het warme zeewater te maken. Omgekeerd kan een koude winter leiden tot minder regen in de kustgebieden in het voorjaar en meer zonneschijn. December is te ver van de zomer vandaan om nog veel invloed te ondervinden van bovennormale zomertemperaturen en warm zeewater.