Zo wordt sneeuw gemaakt

Elk jaar wachten wintersporters en sneeuwliefhebbers op de eerste berichten dat er een flink pak sneeuw in de bergen gaat vallen. Toch is de wintersporter niet meer afhankelijk van natuurlijke sneeuwval. Steeds meer skigebieden hebben allerlei methoden om te kunnen garanderen dat het winterseizoen, ongeacht de sneeuwval, op tijd kan beginnen. Hoe zorgen die gebieden dat er genoeg sneeuw op de pistes ligt en welke rol speelt het weer hierin? Dat lees je in dit artikel.

Deze eeuw bleef sneeuw in de herfst en het eerste deel van de winter al meerdere keren uit. Denk maar aan de ‘beruchte’ winter van 2016 waarin er tijdens de Kerst op ‘witte linten’ moest worden geskied. De aanloop naar de winter was in dat jaar droog en zacht, waardoor er op veel plaatsen nauwelijks sneeuw lag. Toch lag er sneeuw op de hellingen. Wat veel wintersporters namelijk vaak niet zien is dat de eerste voorbereidingen van het winterseizoen al genomen worden ver voordat de eerste bezoekers bij het gebied aankomen.

Zo worden in de herfst de sneeuwkanonnen al met helikopters omhoog gebracht en wordt de eerste sneeuw op de pistes aangebracht.

De toestand in de Alpen op 30 december 2016, op de Nordkette in Innsbruck: witte linten door een groen landschap. Foto: Maarten Minkman

Sneeuw maken met sneeuwkanon of sneeuwlans

Deze ‘sneeuwmakers’ heeft iedereen die in de bergen is geweest weleens gezien: de lansen en kanonnen die naast de pistes staan. Ver voordat de eerste wintersporters het gebied bezoeken worden er al voorbereidingen genomen voor het winterseizoen. In de herfst draaien de sneeuwkanonnen al om sneeuwhopen te vormen. Deze worden als het seizoen dichterbij komt uitgereden over de hellingen om zo een stevige basis te vormen. Geproduceerde sneeuw is namelijk een stuk compacter dan natuurlijke sneeuw waardoor het minder snel zal wegsmelten.

Om sneeuw te produceren wordt water onder hoge druk (10-80 Bar) verneveld naar buiten gebracht. Dit water is vaak afkomstig van stuwmeertjes hoger op de berg. Wanneer deze fijne neveldruppels onder hoge druk uit de lans of het kanon komen zetten deze in de vrije lucht sterk uit. Bij dit uitzetten koelt de lucht rondom dit water flink af. Een mooie vergelijking: deodorant die koud aanvoelt nadat deze uit de spuitbus komt. Ook zorgt de verdamping van de waterdruppels voor extra afkoeling. Door het sterke afkoelen van de lucht kunnen de waterdruppels veranderen in ijskristallen die vervolgens op de piste neerdwarrelen.

Een sneeuwkanon in Ischgl in de herfst van 2018. Foto: Maarten Minkman

Invloed van het weer op het maken van sneeuw

Daarnaast zijn er nog een aantal weersinvloeden belangrijk. De belangrijkste zijn de temperatuur en luchtvochtigheid. Hoe droger de lucht, hoe hoger de temperatuur kan zijn om sneeuw te produceren. Bij drogere lucht zal er namelijk meer verdamping plaatsvinden, waardoor de lucht om de druppels beter af kan koelen. Zo kan er zelfs sneeuw geproduceerd worden bij temperaturen boven het vriespunt!

Fabrieken van sneeuw

Toch hoeft het niet meer droog en koud te zijn voor het maken van sneeuw. Tegenwoordig bestaan er zelfs heuse ‘sneeuw fabrieken’ of ‘Snow factories’. Dit zijn machines in containers of kleine gebouwen die zelfs bij temperaturen (ruim) boven het vriespunt sneeuw kunnen produceren. Ze maken hierbij gebruik van een techniek waarin de lucht al binnenin het apparaat sterk afgekoeld wordt. Een warmtewisselaar ontneemt de warmte van de binnenkomende lucht waardoor deze afkoelt tot onder het vriespunt. Hierdoor kunnen er ijskristallen gemaakt worden die vervolgens op de piste gebracht kunnen worden. Onder andere Winterberg maakt gebruik van deze techniek naast de ‘reguliere’ sneeuwkanonnen en -lansen.

Een voorbeeld van een sneeuwfabriek die een sneeuwhoop aan het maken is. Foto: AdobeStock/Zlatkozalec

Snow farming

Tot slot is er nog een optie: ‘snow farming’. Bij deze methode wordt de sneeuw van de laatste winter gebruikt. Aan het einde van het seizoen wordt de sneeuw op een grote bult samengebracht. Deze bult wordt afgedekt met folie, zand of stro. Hierdoor is de bult zeer goed geïsoleerd waardoor de sneeuw niet of nauwelijks smelt. Aan het begin van het seizoen wordt deze sneeuw uitgereden over de piste, waardoor de basis gelegd wordt voor het nieuwe winterseizoen. In de zomer zijn de sneeuwhopen nauwelijks te herkennen:

Daarnaast kan snow farming ook een energiezuiniger alternatief bieden dan sneeuwkanonnen als er gebruikt gemaakt wordt van natuurlijke sneeuw. Er is immers geen elektriciteit of water onder hoge druk nodig om sneeuw te maken. Daarnaast is een gebied dan ook niet afhankelijk van het weer in de herfst en vroege winter om sneeuw te produceren via sneeuwkanonnen.

Een bekend gebied dat elk jaar zeer vroeg een piste opent is Kitzbühel. Met behulp van snow farming opent daar in oktober al een piste op zo’n 2000 meter hoogte. Vaak wordt er dan geskied bij temperaturen (ruim) boven het vriespunt en is de winter nog ver te zoeken. De skigebieden zijn dus steeds minder afhankelijk van natuurlijke sneeuw of het weer om sneeuw te produceren. Natuurlijke sneeuw blijft uiteraard wel het mooiste!