Waarom is het boven in de bergen kouder dan in het dal?

alpenbergpas

De wielrenners in de Tour de France hebben de Alpen bereikt en bij het fietsen door de bergen worden honderden meters gestegen of gedaald. Terwijl het in het dal nog aangenaam zomers warm is, wordt het op grotere hoogte steeds frisser en kan het op de top flink koud zijn en zelfs vriezen. Hoe komt het dat naarmate je hoger in de bergen komt, het steeds kouder wordt?

Hoger is toch dichter bij de zon?

Dan zou je denken dat hoger ook warmer zou zijn. Wanneer je je handen dichter bij een vuur of bij de kachel houdt dan voelt het immers ook warmer. Toch werkt het met de zon en de aarde niet zo. De zon bevindt zich op 150 miljoen kilometer van de aarde en die ene kilometer hoger of lager levert een nihil verschil aan zonnestraling op. Bovendien wordt de lucht niet direct opgewarmd doordat de zon op de lucht schijnt, maar omdat de zon het aardoppervlak verwarmt. De warmte geeft de grond dan weer af aan de lucht. Op een zonnige dag is het aan de grond dan ook altijd warmer dan op wat grotere hoogte. Maar dat is niet de belangrijkste reden waarom het hoger in de bergen frisser is. De zon warmt namelijk ook daar het grondoppervlak op waardoor de lucht opgewarmd wordt.

IJle lucht

De belangrijkste reden voor de lagere temperaturen op grotere hoogte is dat de lucht daar ijler is omdat de luchtdruk afneemt met de hoogte. Dat is als volgt te verklaren. Hoe hoger je komt, hoe minder lucht er nog boven je aanwezig is en op je drukt. Daardoor is de luchtdruk lager en worden de luchtdeeltjes minder samengedrukt dan lager in de atmosfeer. De temperatuur van de lucht is eigenlijk niets anders dan de energie die luchtdeeltjes hebben doordat ze bewegen. Als er nu in een kubieke meter minder luchtdeeltjes aanwezig zijn, dan is er ook minder bewegingsenergie in deze inhoud aanwezig. En minder bewegingsenergie resulteert dus in een lagere temperatuur.

Hoe hoger, hoe kouder

Hoeveel kouder wordt het eigenlijk als je hoger komt? De afname van de temperatuur met de hoogte is afhankelijk van de vochtigheid van de lucht. Bij droge lucht is de afkoeling per meter stijging het grootst, namelijk 1 graad per 100 meter. In de onderste kilometers van de atmosfeer kun je daar vaak vanuit gaan en dat geldt zeker op een zomerse dag. Is de lucht vochtig dan spelen processen als condensatie en verdamping een belangrijke rol en is de afkoeling minder dan 1 graad per 100 meter. De afkoeling per 100 meter stijging ligt dan tussen 0,5 en 1 graad in (ofwel 1 graad per 100 tot 200 meter).

In de zomer naar de bergen? Zorg voor goede stapschoenen! Bij Clarks profiteer je nu van extra voordeel dankzij onze unieke aanbiedingen en promotiecodes!