Weerspreuk: april doet wat hij wil

Een veel gehoorde en aloude weerspreuk luidt: april doet wat hij wil. En daar is geen woord aan gelogen. Het weer in april kan van jaar tot jaar sterk variëren en ook in één aprilmaand kunnen alle seizoenen voorbijkomen.

De ene week lijkt het wel herfst en kort daarna mogen we soms al een beetje van de zomer proeven. Ook winters weer komt in april nog regelmatig voor en ook sneeuw is mogelijk. Nachtvorst kan in april soms schade aanbrengen aan fruitbomen en zomerplantjes. Tot slot kan het ook normaal lenteweer zijn met frisse nachten en zachte middagen.

De allesbepalende windrichting

Dat het weer zo sterk kan wisselen in april heeft te maken met het feit dat winterkou nog heel dichtbij is. Tegelijkertijd warmt Zuid-Europa sterk op, waardoor de temperatuurverschillen tussen het zuiden en noorden van Europa in april erg groot zijn. De windrichting is dan, nog meer dan in andere maanden, bepalend voor de temperatuur in Nederland.

Bij een zuidenwind wordt warme lucht aangevoerd en bij een noordenwind koude lucht. Een westenwind voert vrij frisse en vochtige lucht aan. Oostelijke winden blazen droge lucht onze kant op en leveren bij voldoende opklaringen vaak grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht op. ’s Nachts kan het vriezen en ’s middags kan het ruim 15 graden worden.

Extremen in april

De hoogste temperatuur ooit gemeten in april in Nederland is 32,2 graden en werd gemeten op 21 april 1968 in Gemert en Venlo. In De Bilt werd het op 15 april 2007 recordwarm met 28,9 graden. Recordkoud was het in De Bilt op 12 april 1986 met een minimum van -6,6 graden. Deelen is recordhouder over alle stations met -9,4 graden.

Soms valt zelfs nog sneeuw in april. In 1970 viel op maar liefst acht dagen sneeuw in De Bilt en op 6 april van dat jaar sneeuwde het in het noordoosten van het land 15 uur. In Eelde (Drenthe) ontstond een sneeuwdek van 5 cm. Op 11 april 1978 viel op veel plaatsen een pak sneeuw van meer dan 10 cm en in het Zeeuwse Renesse zelfs 20 cm! In 2016 viel op 26 april in Drenthe een paar centimeter sneeuw. Er volgde de koudste koninklijke feestdag sinds 1985.

Aan het strand liggen is ook mogelijk in april. Foto: Ria Brasser

Zomerse april in 2007 en 2011

2007 en 2011 staan te boek als de warmste aprilmaanden ooit gemeten met een gemiddelde temperatuur van 13,1 graden tegen 9,2 normaal. In 2007 kwam het daarbij tot een recordaantal van veertien officiële warme dagen (maxima van 20 graden of meer in De Bilt) en zeven officiële zomerse dagen. Het was ook de zonnigste en droogste april ooit gemeten met landelijk gemiddeld ruim 280 zonuren en slechts 0,4 mm neerslag. Het leek wel zomer!

April 2011 leek sterk op april 2007, maar de dagen waren net een fractie minder warm en de nachten juist een fractie warmer. Ook viel in 2011 wel een klein beetje regen en was het net iets minder zonnig.

In 1917 vond de koudste april sinds de metingen plaats. De gemiddelde apriltemperatuur kwam uit op 4,6 graden. Het vroor tijdens veertien nachten; een recordaantal voor april! Warme dagen kwamen niet voor.