Eerste helft winter was zacht, nat en zonnig

14 januari 2023, 09:00

De winter verloopt tot dusver zacht en nat. Foto: Paul Hermans

De eerste helft van de meteorologische winter verliep zacht met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 5,6 graden tegen 4,1 normaal. De zon scheen tot dusver landelijk gemiddeld 88 uur en het was flink natter dan normaal.

December ging voor het eerst sinds 2010 kouder dan normaal de boeken in. Dat de maand kouder was had alles te maken met de koudere periode van 8 tot en met 18 december. Sindsdien is het duidelijk zachter met regelmatig temperaturen in de dubbele cijfers.

De koudere fase leidde zelfs tot ijs op sloten en plassen en er kon dan ook op meerdere plaatsen geschaatst worden. Op twaalf dagen daalde de temperatuur in De Bilt tot onder nul. Gemiddeld telt De Bilt in ons huidige klimaat zeventien dagen met een minimumtemperatuur onder het vriespunt in de eerste helft van de winter. Op zes dagen werd matige vorst, met een minimumtemperatuur beneden -5 graden, genoteerd tegen vier normaal.

Landelijk gezien werd op 9 december de eerste lokale ijsdag van deze winter genoteerd. In Eelde werd het niet warmer dan -0,2 graden. Op 10 december bleef het in het oosten de hele dag licht vriezen en op 13 december noteerde De Bilt de hele dag vorst. Ook op 17 december bleef het op het hoofdstation licht vriezen. In Hoogeveen, Twente, Hupsel en Arcen bleef het op vier dagen licht vriezen.

De koudste dag beleefden we op 14 december. In De Bilt daalde de temperatuur naar -7,7 graden en in Eelde daalde het kwik zelfs naar -10,6 graden. Het was de eerste lokale strenge vorst van het jaar. Ook de dagen daarna werd lokaal strenge vorst genoteerd. Door deze winterkou kon op veel plaatsen geschaatst worden.

IJsbaan in Warmond op 13 december 2022. Foto: Ton Wesselius.
IJsbaan in Warmond op 13 december 2022. Foto: Ton Wesselius.

Al weken zeer zacht met talrijke records

Vanaf 19 december werd het zeer zacht met maxima rond of vaak zelfs boven 10 graden. In De Bilt steeg het kwik tot dusver op maar liefst 20 dagen tot boven 10 graden. Sindsdien werd op slechts 7 dagen de 10 graden (net) niet behaald. Op oudjaarsdag werd met 15,9 graden in De Bilt zelfs de warmste decemberdag ooit genoteerd. In de Limburgse plaatsen Ell en Arcen werd het zelfs 17,6 graden.

Ook in januari bleef het zeer zacht. We begonnen zelfs met de warmste jaarwisseling ooit. In De Bilt was het om middernacht 15,5 graden. Het oude record voor De Bilt stond op 12,1 graden en werd dan ook verpulverd. Op hetzelfde moment was het in Ell zelfs 16,6 graden.

Bloeiende narcissen door zeer zachte januari. Foto: Willy Bonnink-Naves
Bloeiende narcissen door zeer zachte januari. Foto: Willy Bonnink-Naves

Recordzachte nieuwjaarsdag

Ook op nieuwjaarsdag bleef het ongekend zacht. Om 1:00 uur in de nacht, de eerste officiële meting van het jaar, sneuvelde al direct het datum-warmterecord. In De Bilt was het 15,6 graden en het oude record van 13,2 graden uit 2022 werd met ruim twee graden gebroken.

In het zuidoosten van het land was het nog veel warmer met temperaturen van ruim 16 graden. In Eindhoven werd het zelfs 16,9 graden. Daarmee is ook het record over alle stations gebroken. Dit stond op 15,1 graden en werd in 2022 gemeten in Maastricht.

Doordat de temperaturen in de nieuwjaarsnacht zo hoog waren, werd ook direct het maandrecord voor januari gebroken. De warmste januaridag in De Bilt was 15,1 graden en stond op 13 januari 1993. Het landelijke record stond op 16 januari 1947 en was 16,5 graden in Maastricht. De nieuwe maandrecords zijn nu Eindhoven met 16,9 graden en De Bilt met 15,6 graden.

Natter dan gebruikelijk

De eerste helft van december was overwegend droog. Slechts regionaal viel een klein beetje sneeuw en op 15 en 16 december werd het glad door ijzel. In grote delen van het land gold daarvoor code oranje. Ook op 18 en 19 december gold code oranje door ijzel.

Tijdens de laatste weken van december en ook tijdens de eerste weken van januari viel nagenoeg dagelijks regen. Daardoor verliep de eerste helft van de winter natter dan gebruikelijk. Tot en met 13 januari viel gemiddeld over het land 156 mm tegen 106 mm normaal.

Viel de neerslag in december vooral in de zuidelijke helft van het land, in januari was het in het overgrote deel van het land nat. De meeste neerslag viel in december in het Brabantse Megen met 138 mm. De natste plaatsen in januari hebben inmiddels meer dan 100 mm. In Barendrecht (Zuid-Holland) viel 108 mm en in Apeldoorn (Gelderland) staat de teller al op 139 mm. Ook in delen van Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en Drenthe viel inmiddels al meer dan 100 mm.

Gemiddeld iets zonniger

De eerste helft van de winter was iets zonniger dan gebruikelijk. Tot nu toe scheen de zon 90 uur tegen 86 normaal. In december scheen de zon 62 uur tegen 58 normaal, in januari scheen de zon gemiddeld 28 uur tegen 31 normaal.

De meeste zonneschijn was weggelegd voor het westen en noorden van het land. Op Terschelling scheen de zon 123 uur en in Den Helder 117 uur. Elders in de kustgebieden scheen de zon 90 tot 100 uur. In het oosten en zuidoosten is het duidelijk wat somberder met 63 tot 70 uur zonneschijn vanaf 1 december.

Lees ook: Dit weer is normaal in de winter

Rico Schröder

Rico Schröder

Meteoroloog

Weernieuws-onderwerpen

Kies een onderwerp om meer te weten te komen over het weer…

Nieuwsoverzicht

Weeronline nieuwsbrief

Ontvang wekelijks de leukste nieuwtjes en weetjes over het weer

Gratis inschrijven